Δευτέρα 22 Σεπτεμβρίου 2014

Φωτομέτρηση και έκθεση

Στο προηγούμενο άρθρο (αν δεν το έχετε διαβάσει πατήστε εδώ) μιλήσαμε για πολλά πράγματα. Ένα απο αυτά ήταν η έκθεση. Μιλήσαμε για την σωστή έκθεση, την υπερέκθεση και την υποέκθεση. Καιρός να την σκαλίσουμε λίγο παραπάνω.

Ας υποθέσουμε οτι η μηχανή μας είναι στο αυτόματο πρόγραμμα (auto), την σηκώνουμε και κάνουμε κλικ για να πάρουμε φωτογραφία. Η μηχανή στο auto θα επιλέξει απο μόνη της, μέγεθος διαφράγματος (f, aparture) καθώς και ταχύτητα κλείστρου (s) και πολλές φορές και iso ανάλογα τις ρυθμίσεις που έχουμε στο κεντρικό μενού και το μοντέλο της μηχανής μας. Οι επιλογές που θα κάνει η μηχανή θα είναι τέτοιες ώστε η φωτογραφία που θα παραχθεί να έχει μία σωστή (ορθή) έκθεση (exposure). Πως αποφασίζει η μηχανή πια είναι η σωστή έκθεση και πια όχι?

Φωτομέτρηση

Οι σύγχρονες μηχανές φέρουν στο σώμα τους ένα όργανο το οποίο ονομάζεται φωτόμετρο. Δουλειά του φωτόμετρου είναι να μετρά το φως και να βοηθά τον κεντρικό υπολογιστή της μηχανής, ώστε να ρυθμίσει την ποσότητα του φωτός που θα περάσει μέσα στην φωτογραφική μηχανή και θα χτυπήσει πάνω στο φωτογραφικό μας μέσο (αισθητήρας - φιλμ). Με απλά λόγια βοηθάει την μηχανή παρέχοντας της πληροφορίες για το φως προκειμένου να βγάλουμε μία σωστή φωτογραφία. Εγκυκλοπαιδικά τελείως μιας και δεν θα ασχοληθούμε παραπάνω, θα πρέπει να αναφέρουμε τα φωτόμετρα χειρός που αποτελούν εξωτερική συσκευή και προς το παρών δεν μας αφορούν.
Ο τρόπος που λειτουργούν ακριβώς μου είναι άγνωστος και πραγματικά δεν έχει σημασία. Αυτό που έχει σημασία και πρέπει να κρατήσουμε είναι οτι, η συντριπτική πλειοψηφία των σύγχρονων φωτόμετρων που βρίσκονται πάνω στης μηχανές, στην ουσία μετρούν την ποσότητα του φωτός που αντανακλάτε απο τα αντικείμενα. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τους λόγους που θα αναλύσουμε παρακάτω.

Το φωτόμετρο λοιπόν είναι ρυθμισμένο να μετρά επιφάνειες που το ποσοστό αντανάκλασης είναι 18%. Για να μην χάσουμε την μπάλα αυτό σημαίνει οτι όταν φωτογραφίζουμε το οτιδήποτε, το φωτόμετρο θεωρεί οτι το αντικείμενο που σκοπεύουμε αντανακλά το 18% του συνολικού φωτός που πέφτει επάνω του. Αυτός είναι ένας κανόνας για τα φωτόμετρα και το 75-80% των αντικειμένων που θα φωτομετρήσει η μηχανή μας πριν το κλικ εμπίπτουν σε αυτόν τον κανόνα. Τι γίνεται όμως με το υπόλοιπο 25% ? Τι θα γίνει αν προσπαθήσουμε να τραβήξουμε μία φωτογραφία με backround εναν ολόλευκο τοίχο ή ας πούμε εναν ιερέα με τα μαύρα του ράσα μπροστά απο έναν ολοσκότεινο τοίχο? Η απάντηση είναι οτι θα γίνει λάθος. Το μαύρο αντανακλά σίγουρα πολύ λιγότερο φως απο το 18% του συνολικού και ο λευκός τοίχος ή το χιόνι πολύ περισσότερο απο το 18%.

Διορθώνοντας το χαζό μας φωτόμετρο

Ναι καλά διαβάσατε. Το φωτόμετρο είναι χαζό και το ίδιο και η μηχανές μας. Για αυτό μαθαίνουμε τα τεχνικά. Όσο και να βελτιωθούν τα φωτόμετρα, ότι και να γίνει στο μέλλον, η ματιά του φωτογράφου σε συνδυασμό με τις χειροκίνητες ρυθμίσεις θα είναι αναντικατάστατο στοιχείο στην φωτογραφία.

Λίγο πριν μπούμε στην διαδικασία της διόρθωσης της φωτομέτρησης αν δούμε τα βασικά modes που μετρά το φως μία σύγχρονη μηχανή. Κάθε μηχανή διαφέρει και πολλές έχουν το ίδιο mode με διαφορετική ονομασία. Θα πρέπει εδώ να πω οτι καλά θα κάνετε ότι μηχανή έχετε να την ξεσκονίσετε και να βρείτε τι μπορεί να κάνει και τι όχι. Στην προσωπική μου σελίδα στο facebook C.Arvanitis Photography μπορείτε στέλνοντας μου το μοντέλο της μηχανής σας σε προσωπικό μήνυμα να σας λέω τι μπορεί να κάνει και τι όχι. Καλό πάντως θα ήταν να τα ψάξετε οι ίδιοι, διαβάζοντας αρχικά το μανουαλ και ψάχνοντας στο google.


Βασικά modes φωτομέτρισης




Manual - χειροκίνητη (Συμβολίζεται με Μ): το μάνουαλ mode μίας μηχανής μας επιτρέπει να παρέμβουμε τόσο στο μέγεθος του διαφράγματος όσο και στην ταχύτητα κλείστρου, το ιso και γενικά σε ότι είναι δυνατόν να ρυθμίσουμε σε μία μηχανή, επιλέγοντας και κλειδώνοντας τις τιμές που επιθυμούμε εμείς.  Θα πω οτι προσωπικά το θεωρώ το καλύτερο mode για κάποιον που έχει ξεκινήσει φωτογραφία τώρα και τραβά φωτογραφίες. Θα του επιτρέψει εφόσον γνωρίζει την θεωρία για τα τεχνικά που αναφερθήκαμε στο άρθρο "Αρχή λειτουργίας φωτογραφικής μηχανής" να παίξει και να πειραματιστεί με την μηχανή του, κάνοντας συνδυασμούς των όσων έμαθε. Αυτό θα τον ψήσει και θα μπορεί αρκετά σύντομα να επιλέξει εμπειρικά τιμές και να διορθώσει καταστάσεις.



Aperture priority - προτεραιότητα διαφράγματος (Συμβολίζεται με Α ή Αv): Είναι το αγαπημένο μου mode το οποίο χρησιμοποιώ στο 85% των περιπτώσεων. Η λογική του είναι η εξής. Επιλέγουμε εμείς το επιθυμητό διάφραγμα και αφήνουμε την μηχανή μέσω της φωτομέτρησης να επιλέξει την ταχύτητα κλείστρου και το iso. Προσοχή όμως το iso απαγορεύεται να το έχουμε στο αυτόματο. Σε μία σκοτεινή φωτογραφία η μηχανή μας προσπαθώντας να αντεπεξέλθει θα το ανεβάσει ψηλά με αποτέλεσμα να μας δώσει μία φωτογραφία γεμάτο θόρυβο. Σοφό είναι να επιλέγουμε πάντα εμείς το iso μας. Οπότε πχ θέλουμε να φωτογραφίσουμε ένα τοπίο. Βάζουμε απο f/8 ή μεγαλύτερο αριθμό πχ f/22, προκειμένου να μικρύνουμε την τρυπούλα του διαφράγματος. Έχουμε πει οτι μικρό διάφραγμα - μικρή τρύπα - λίγο φως αλλά μεγάλο βάθος πεδίου που χρειαζόμαστε σε μία φωτογραφία τοπίου προκειμένου να είναι ολόκληρη εστιασμένη. Καδράρουμε λοιπόν και αφού καδράρουμε επιλέγουμε σημείο εστίασης. Ταυτόχρονα η μηχανή μας κάνει φωτομέτρηση και αλλάζει την ταχύτητα κλείστρου σε τιμή που θεωρεί σωστή προκειμένου να έχουμε μία "σωστή έκθεση". Οπότε το κλείστρο είναι αυτο που ρυθμίζεται απο την μηχανή ενώ εμείς κλειδώνουμε κάθε φορά το διάφραγμά μας εκεί που θέλουμε.



Shutter priority - προτεραιότητα κλείστρου (Συμβολίζεται με S ή Tv): Εδώ στην ουσία επιλέγουμε την ταχύτητα κλείστρου που επιθυμούμε και αφήνουμε την μηχανή μας να ρυθμίσει το διάφραγμα και το iso στα σωστά επίπεδα προκειμένου να πάρουμε ορθή έκθεση. Όπως είπαμε και πριν : Προσοχή  το iso απαγορεύεται να το έχουμε στο αυτόματο. Σε μία σκοτεινή φωτογραφία η μηχανή μας προσπαθώντας να αντεπεξέλθει θα το ανεβάσει ψηλά με αποτέλεσμα να μας δώσει μία φωτογραφία γεμάτο θόρυβο. Σοφό είναι να επιλέγουμε πάντα εμείς το iso μας. Οι εφαρμογές που έχει αυτό το mode είναι πολλές, φανταστείτε το πιο απλό. Παρακολουθείτε έναν αγώνα βόλευ, δεν θέλετε να χρησιμοποιήσετε φλας αλλά ταυτόχρονα επιθυμητέ να παγώσετε στον αέρα τον αγαπημένο σας αθλητή που καρφώνει. Είπαμε στο άρθρο "Αρχή λειτουργίας φωτογραφικής μηχανής" πως ταχύτητας κλείστρου 1/500 του δευτερολέπτου είναι αρκετές ώστε να παγώσουν την ανθρώπινη κίνηση. Οπότε εσείς δεν έχετε παρά να κουνήσετε τον επιλογέα μέχρι να δείξει 1/500 ή και ποιο γρήγορο αν το επιτρέπει ο φωτισμός (μεγάλες ταχύτητες κλείστρου - λιγότερο φως στον αισθητήρα) και η μηχανή θα ρυθμίσει από μόνη της το διάφραγμα έτσι ώστε το φως που θα χτυπήσει τον αισθητήρα να είναι αρκετό.

Για να καταλάβουμε τι εννοούμε ας δούμε ένα παράδειγμα.  Η πρώτη φωτογραφία είναι με φωτομέτρηση σποτ και η δεύτερη με ματριξ. Οι δύο τελείες (αλλάξει το χρώμα τους απλά για να είναι ευδιάκριτες) αντιπροσωπεύουν το κέντρο του κάδρου όπου σημαδεύει το φωτόμετρο της μηχανής)
Κέντρου βάρους (center weighted, spot)

Στο σύνολο του κάδρου (matrix ή multi)
Ας δούμε τις διαφορές. Στην πρώτη φωτογραφία με την σποτ φωτομέτρηση, όπως είπαμε η μηχανή επέλεξε σαν δείγμα φωτός, το φως που αντανακλάτε απο την πόρτα σε ένα μικρο κεντρικό σημείο του κάδρου, περίπου αντίστοιχο σε μέγεθος  με τον μαύρο κύκλο (λίγο πιο μικρό στην πραγματικότητα). Θεώρησε λοιπόν σωστό οτι για να έχει σωστή έκθεση η φωτογραφία μας θα πρέπει να φωτίσει την ξύλινη πόρτα μιας και εκεί σημαδεύουμε. Έτσι για iso 100 και f/8 επέλεξε ταχύτητα κλείστρου 1/3 του δευτερολέπτου. Έτσι λοιπόν ναι μεν η πόρτα φαίνεται καθαρά αλλά ο έξω καλοφωτισμένος χώρος είναι καμένος και η πληροφορία λείπει.

Στην δεύτερη περίπτωση η μηχανή άρχισε να μαζεύει πληροφορίες από όλο το εμβαδόν του κάδρου. Οπότε ο λευκός κύκλος εδώ πέρα στο κέντρο του κάδρου δεν είναι αντιπροσωπευτικός του σημείου που πήρε η μηχανή πληροφορία για το φως. Η μηχανή τσίμπησε μετρήσεις απο παντού και επέλεξε να βγάλει έναν "μέσο χρόνο έκθεσης" που θα κρατήσει πληροφορία απο την πόρτα, αλλά θα σώσει και τον έξω χώρο. Έτσι λοιπόν επέλεξε για ίδιες τιμές (με την προηγούμενη φωτογραφία) iso 100 και f/8, ταχύτητα κλείστρου 1/13. Εδώ βλέπουμε οτι επέλεξε ποιο γρήγορη ταχύτητα οπότε άφησε να περάσει λιγότερο φως στον αισθητήρα. Πόσο λιγότερο? do the math 1/3 του δευτερολέπτου στην πρώτη οπότε διπλασιάζοντας τους χρόνους έκθεσης έχουμε  1/3 μετά 1/6 και τέλος 1/12 ή μάλλον 1/13 μιας και δεν είναι ακριβώς στην μηχανή μου. Οπότε η μηχανή υποφώτησε το κάδρο και μας έδωσε έκθεση 2 ολόκληρα στοπ πιο κάτω απο την πρώτη περίπτωση ώστε να κρατήσει πληροφορία όσο γίνεται από παντού.

Οπότε να θεωρήσουμε οτι η σωστή έκθεση έχει γίνει στην πρώτη φωτογραφία, σωστά?
Λάθος! Η σωστή έκθεση ορίζεται από τον φωτογράφο και ανάλογα με το αποτέλεσμα που επιθυμεί στην τελική του φωτογραφία. Με λίγα λόγια αν θέλαμε να φωτογραφίσουμε την πόρτα σωστή έκθεση έχουμε στην πρώτη φωτογραφία (περίπου μιας και είναι μαγειρεμένη για να αποφύγω το τρίποδο) , αν θέλαμε την πόρτα αλλά να φαίνεται και ο εξωτερικός χώρος τότε η σωστή έκθεση είναι στην δεύτερη φωτογραφία. Αν θέλαμε τον εξωτερικό χώρο μόνο, τότε καμία απο τις δύο φωτογραφίες δεν έχει σωστή έκθεση.

Ας δούμε ένα άλλο παράδειγμα για το τι εννοούμε σωστή έκθεση.

Σε αυτήν την φωτογραφία το επιθυμητό αποτέλεσμα ήταν αυτό. Ήθελα να φαίνεται μόνο το πρόσωπο μου στην περιοχή που φωτίζεται από το φινιστρίνι του πλοίου. Οπότε έβαλα φωτομέτριση σποτ και διόρθωσα και την έκθεση μέσω τις αντιστάθμισης έκθεσης που θα μιλήσουμε μετά. Προς το παρόν ας μείνουμε στο σποτ. Και απο μόνη της η επιλογή του σποτ θα μου έδινε ένα αρκετά καλό αποτέλεσμα. Θα μου πείτε "μα καλά τόσο μεγάλη αντίθεση μόνο απο σωστή φωτομέτρηση?" . Η απάντηση είναι όχι, έχω σκουρίνει μέσω προγράμματος και τα μαύρα κατά την επεξεργασία μέσα στα όρια του φωτογραφικά αποδεκτού.
Πως θα ήταν τώρα η ίδια φωτογραφία αν επέλεγα matrix φωτομέτρηση? Χμμμ κατα προσέγκιση έτσι 


 Χάλια μαύρα ε? Ε ναι ...εκτός οτι είμαι σαν ηλίθιος, ότι ενδιαφέρον είχε η φωτογραφία χάθηκε στο λεπτό. Οπότε καταλήγουμε οτι η σωστή έκθεση είναι καθαρά εξαρτώμενη απο το τι θέλει ο φωτογράφος να δώσει. Αν αναρωτιέστε πως κατάφερα να φωτίσω τις σκούρες περιοχές, θα σας πω οτι τραβάω σε raw και όχι σε jpeg και το έκανα μέσω adobe lightroom (και το ίδιο θα πρέπει να κάνετε και εσείς εφόσον σας το επιτρέπει η φωτογραφική σας μηχανή) . Για το αρχείο raw και την τεράστια ευελιξία που μας προσφέρει θα μιλήσουμε σε επόμενο υποάρθρο.

Αντίστοιχα παραδείγματα υπάρχουν πολλά, παραθέτω άλλη μία φωτογραφία του  Jose Luis Barcia Fernades απο την Μαδρίτη της Ισπανίας που έλαβε την δεύτερη θέση στον διαγωνισμό Ippawards 2014  Photographer of the Year που λαμβάνουν μέρος χρήστες iphone. Η φωτογραφία δεν χρειάζεται ανάλυση μιας και μιλάει απο μόνη της.
© JOSE LUIS BARCIA FERNANDEZ
Madrid, Spain
2nd Place - 2014 Photographer of the Year

Modes της μηχανής μας


Πριν μιλήσουμε για την αντιστάθμιση έκθεσης θα πρέπει να πούμε για τα διάφορα modes που υπάρχουν σε μία μηχανή. Λέγοντας modes εννοούμε τα προγράμματα που μπορεί να μας προσφέρει μία μηχανή.

Τα βασικά προγράμματα είναι τα εξής (τα σύμβολα στα προγράμματα μπορεί να διαφέρουν απο μηχανή σε μηχανή):

Manual - χειροκίνητη (Συμβολίζεται με Μ): το μάνουαλ mode μίας μηχανής μας επιτρέπει να παρέμβουμε τόσο στο μέγεθος του διαφράγματος όσο και στην ταχύτητα κλείστρου, το ιso και γενικά σε ότι είναι δυνατόν να ρυθμίσουμε σε μία μηχανή, επιλέγοντας και κλειδώνοντας τις τιμές που επιθυμούμε εμείς.  Θα πω οτι προσωπικά το θεωρώ το καλύτερο mode για κάποιον που έχει ξεκινήσει φωτογραφία τώρα και τραβά φωτογραφίες. Θα του επιτρέψει εφόσον γνωρίζει την θεωρία για τα τεχνικά που αναφερθήκαμε στο άρθρο "Αρχή λειτουργίας φωτογραφικής μηχανής" να παίξει και να πειραματιστεί με την μηχανή του, κάνοντας συνδυασμούς των όσων έμαθε. Αυτό θα τον ψήσει και θα μπορεί αρκετά σύντομα να επιλέξει εμπειρικά τιμές και να διορθώσει καταστάσεις.



Aperture priority - προτεραιότητα διαφράγματος (Συμβολίζεται με Α ή Αv): Είναι το αγαπημένο μου mode το οποίο χρησιμοποιώ στο 85% των περιπτώσεων. Η λογική του είναι η εξής. Επιλέγουμε εμείς το επιθυμητό διάφραγμα και αφήνουμε την μηχανή μέσω της φωτομέτρησης να επιλέξει την ταχύτητα κλείστρου και το iso. Προσοχή όμως το iso απαγορεύεται να το έχουμε στο αυτόματο. Σε μία σκοτεινή φωτογραφία η μηχανή μας προσπαθώντας να αντεπεξέλθει θα το ανεβάσει ψηλά με αποτέλεσμα να μας δώσει μία φωτογραφία γεμάτο θόρυβο. Σοφό είναι να επιλέγουμε πάντα εμείς το iso μας. Οπότε πχ θέλουμε να φωτογραφίσουμε ένα τοπίο. Βάζουμε απο f/8 ή μεγαλύτερο αριθμό πχ f/22, προκειμένου να μικρύνουμε την τρυπούλα του διαφράγματος. Έχουμε πει οτι μικρό διάφραγμα - μικρή τρύπα - λίγο φως αλλά μεγάλο βάθος πεδίου που χρειαζόμαστε σε μία φωτογραφία τοπίου προκειμένου να είναι ολόκληρη εστιασμένη. Καδράρουμε λοιπόν και αφού καδράρουμε επιλέγουμε σημείο εστίασης. Ταυτόχρονα η μηχανή μας κάνει φωτομέτρηση και αλλάζει την ταχύτητα κλείστρου σε τιμή που θεωρεί σωστή προκειμένου να έχουμε μία "σωστή έκθεση". Οπότε το κλείστρο είναι αυτο που ρυθμίζεται απο την μηχανή ενώ εμείς κλειδώνουμε κάθε φορά το διάφραγμά μας εκεί που θέλουμε.



Shutter priority - προτεραιότητα κλείστρου (Συμβολίζεται με S ή Tv): Εδώ στην ουσία επιλέγουμε την ταχύτητα κλείστρου που επιθυμούμε και αφήνουμε την μηχανή μας να ρυθμίσει το διάφραγμα και το iso στα σωστά επίπεδα προκειμένου να πάρουμε ορθή έκθεση. Όπως είπαμε και πριν : Προσοχή  το iso απαγορεύεται να το έχουμε στο αυτόματο. Σε μία σκοτεινή φωτογραφία η μηχανή μας προσπαθώντας να αντεπεξέλθει θα το ανεβάσει ψηλά με αποτέλεσμα να μας δώσει μία φωτογραφία γεμάτο θόρυβο. Σοφό είναι να επιλέγουμε πάντα εμείς το iso μας. Οι εφαρμογές που έχει αυτό το mode είναι πολλές, φανταστείτε το πιο απλό. Παρακολουθείτε έναν αγώνα βόλευ, δεν θέλετε να χρησιμοποιήσετε φλας αλλά ταυτόχρονα επιθυμητέ να παγώσετε στον αέρα τον αγαπημένο σας αθλητή που καρφώνει. Είπαμε στο άρθρο "Αρχή λειτουργίας φωτογραφικής μηχανής" πως ταχύτητας κλείστρου 1/500 του δευτερολέπτου είναι αρκετές ώστε να παγώσουν την ανθρώπινη κίνηση. Οπότε εσείς δεν έχετε παρά να κουνήσετε τον επιλογέα μέχρι να δείξει 1/500 ή και ποιο γρήγορο αν το επιτρέπει ο φωτισμός (μεγάλες ταχύτητες κλείστρου - λιγότερο φως στον αισθητήρα) και η μηχανή θα ρυθμίσει από μόνη της το διάφραγμα έτσι ώστε το φως που θα χτυπήσει τον αισθητήρα να είναι αρκετό.
ενδεικτικά τα σύμβολα στην δική μου μηχανή Nikon d3100
 
Τα παραπάνω προγράμματα είναι όλα όσα χρειάζεστε και εφόσον υπάρχουν στην μηχανή σας αρχίστε να παίζετε αμέσως μαζί τους.

Εδώ πρέπει να σταθώ στο εξής. Υπάρχουν σε όλες τις μηχανές προγράμματα πέρα απο το auto, Πχ portrait-night-food κτλ... Εφόσον η μηχανή σας έχει τις 3 βασικές ρυθμίσεις που ανέφερα, τα υπόλοιπα πετάξτε τα. Πραγματικά είναι άχρηστα και δεν υπάρχει φωτογράφος στον κόσμο που να τα δουλεύει. Απευθύνονται σε ανθρώπους που δεν έχουν ιδέα τι να κάνουν με την μηχανή τους και είναι μαρκετίστικα κολπάκια των εταιριών που πιθανών να βοηθάνε κάποιον άσχετο, αλλά αυτός που ξέρει ή αυτός που μαθαίνει τώρα, δεν πρέπει να τα ακουμπά ούτε για πλάκα.

Αντιστάθμιση της έκθεσης - Exposure compensation (Ev +/-)


Μιλήσαμε για το πως μπορούμε να ρυθμίσουμε την έκθεση μέσω των διαφορετικών mode φωτομέτρησης, αλλά στην ουσία δεν είπαμε τίποτα. Μία απο τις σημαντικότερες λειτουργίες μιας φωτογραφικής μηχανής είναι η αντιστάθμιση έκθεσης. Πολλοί θα την βρείτε στην μηχανή σας σαν ξεχωριστό κουμπάκι που συμβολίζεται με Εv, άλλοι στα μενού της μηχανής ή του κινητού τηλεφώνου. Όπου και αν βρίσκεται είναι πολύ σημαντική και πρέπει να εξοικειωθείτε μαζί της. Οι εφαρμογές που βρίσκει είναι πάμπολλες και εμείς  θα πούμε μερικά βασικά παραδείγματα.

Η αντιστάθμιση μετρίεται σε Ev . +1 ev = +1 stop και αντίστοιχα -1 ev = -1stop. Τα Ev χωρίζονται συνήθως σε τρίτα. Δηλαδή υποφωτίζουμε -1/3 του ev (stop) ή πχ υπερφωτίζουμε 2/3 του ev(stop). Η κλασική κλίμακα που πιθανών να υπάρχει στην μηχανή σας είναι κάπως έτσι. Αν δεν υπάρχει τότε απλά θα βγάζει νούμερα.

Για παράδειγμα πούμε οτι θέλουμε να φωτογραφίσουμε το εσωτερικό του σπιτιού μας. Το εσωτερικό ενός σπιτιού είναι αρκετά σκοτεινό ακόμα και με τα φώτα αναμμένα τις περισσότερες φορές. (Εμείς έχουμε πολύ μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα στο φως απο ότι η μηχανή μας (προς το παρόν) και κάτι που θεωρούμε εμείς φωτεινό μπορεί η μηχανή να το βλέπει σκοτεινό.)   Όπως και να έχει στο παράδειγμα μας επιλέγουμε προτεραιότητα διαφράγματος  f/3,5 και iso 800. Η μηχανή μας τώρα θα προσπαθήσει να ρυθμίσει το φως μέσω του κλείστρου για να μας δώσει σωστή έκθεση....χμμμ το πρόβλημα είναι οτι η μηχανή σαν σωστή έκθεση θεωρεί την έκθεση που θα μας δώσει φωτογραφία σαν να ήταν μέρα. Για το λόγο του αληθές δείτε παρακάτω. Διάλεξα μία ιδιαίτερα σκοτεινή γωνιά σπίτι μου και τράβηξα μία φωτογραφία με τις ρυθμίσεις που προανέφερα ( f/3,5 και iso 800), χωρίς να αντισταθμίσω.


βλέπετε οτι η μηχανή επέλεξε ταχύτητα κλείστρου τέτοια ώστε η φωτογραφία να είναι σαν να έχει τραβηχτεί έξω στο φως. Συγκεκριμένα η ταχύτητα εδώ είναι 1''

Ας την δούμε με αντιστάθμιση.





Εδώ βλέπουμε οτι η φωτογραφία είναι πολύ πιο κοντά σε αυτό που έβλεπαν τα μάτια μου εκείνη την ώρα. Είναι σαφώς εσωτερικός ο χώρος κτλ και υπάρχει και έντονη η ατμόσφαιρα του πραγματικού φωτισμού και φωτοσκίασης που υπήρχε. Για να το πετύχω αυτό υποφώτησα μέσω της αντιστάθμισης έκθεσης κατά 2 στοπ (-2 Εv). Που σημαίνει οτι κανονικά η μηχανή θα επέλεγε πάλι 1'' ταχύτητα κλείστρου αλλά εγώ της είπα οτι θέλω την φωτογραφία μου πιο σκοτεινή 2 στοπ. Οπότε 1/2'' είναι 1 στοπ  και  1/4'' 2 στοπ. Θα μου πείτε χέστηκε η φοράδα στο αλώνι (δικό μου μπλογκ οτι θέλω λέω) σιγά την βλακεία που έκανες! η πρώτη είναι καλύτερη! Ναι δεν λέω . Απλά είναι κακό το παράδειγμα. Δείτε παρακάτω.

First Place:Day End of a Barber” byAbhijit Dey, West Bengal, India

Φαντάζεστε την παραπάνω φωτογραφία χωρίς αντιστάθμιση έκθεσης??? Πάει η ατμόσφαιρα, πάει και ο φυσικός φωτισμός. Πάνε όλα! Θα ήταν σαν μία φωτογραφία τραβηγμένη μέρα με τις περιοχές που χτυπά το φως έντονα καμένες χωρίς ατμόσφαιρα και φυσικά δεν θα κέρδιζε και την πρώτη θέση στον διαγωνισμό .
Πέρα απο την ατμόσφαιρα ή την ρεαλιστική αποτύπωση του φωτός πολλές φορές όπως είπαμε η μηχανή κάνει και σφάλματα.  Θυμάστε που είπαμε στην αρχή του άρθρου για το 25% των αντικειμένων που αντανακλούν πολύ περισσότερο φως ή πολύ λιγότερο? Τι είπαμε οτι γίνεται εκεί?
ΣΦΑΛΜΑ! Η μηχανή μαζί με το χαζό μας φωτόμετρο είναι ανίκανη να διαχειριστεί την "λάθος" αντανάκλαση και το αποτέλεσμα μπορεί να είναι τραγικό.


Κλασικό παράδειγμα είναι η φωτογραφία σε χιόνι. Το χιόνι όντας λευκό έχει την ιδιότητα να αντανακλά υπερβολικά πολύ φως. Η μηχανή ξεγελιέται και το αποτέλεσμα είναι αυτό.
User:Utudanuki - Own work
(Kiso Mountains,Japan) in full Snow. 0 Ev



η μηχανή ξεγελιέται και τραβά το χιόνι σαν να είναι γκρι υποεκθέτοντας όλη την φωτογραφία.
παρακάτω η ίδια φωτογραφία με αντιστάθμιση +2ΕV

User:Utudanuki - Own work
(Kiso Mountains,Japan) in full Snow. +2Ev
Περίεργο έ? Ναι είναι γενικά κανόνας είναι οτι σε πολύ λευκά πχ (ένα νυφικό), υπερεκθέτουμε και στα πολύ σκοτεινά (το ράσο ενός ιερέα) υποεκθέτουμε. Ο λόγος είναι για να διορθώσουμε το σφάλμα του φωτόμετρου που είναι αναπόφευκτο σε τέτοιου είδους επιφάνειες. Το πόσο είναι ανάλογα. Συνήθως για χιόνι +1,7 με +2 Εv και για ένα μαυρό σκύλο απο κοντά -1,7 με -2 Ev.

Σε ένα μικρό αρθράκι θα σας μιλήσω για το ιστόγραμμα και το πως το διαβάζουμε. Είναι  άψογο εργαλειάκι που θα μας λύσει τα χέρια όσων αφορά την φωτομέτρηση. Πολλοί θα το έχετε συναντήσει ή στην μηχανή σας ή σε κάποιο πρόγραμμα επεξεργασίας εικόνας



Επίλογος


Στον επίλογο να πω μερικά άχρηστα. Ζητώ συγνώμη για την καθυστέρηση του άρθρου και για τα πιθανά λάθη (ορθογραφικά κτλ) που μπορεί να περιέχει. Πραγματικά ο χρόνος μου είναι λίγος και πιέζομαι απο παντού! Να πω επίσης οτι στην ουσία τα βασικά τεχνικά και τα ποιο σημαντικά τελειώνουν εδώ. Θα γράψω κάποια αρθράκια συμπληρωματικά αλλά το δύσκολο το αφήνουμε πίσω μας και μπαίνουμε στο δημιουργικό κομμάτι τις φωτογραφίας. Παρακαλώ αν βρήκατε το μπλογκ μου χρήσιμο μοιραστείτε το στο Facebook. Επισκεφθείτε και την προσωπική μου σελίδα εκεί και κάντε μου και κανένα like να πάρω τα πάνω μου! 

Ευχαριστώ που με διαβάσατε
Αρβανίτης Κωνσταντίνος

4 σχόλια:

  1. Ολα αψογα κ απολυτως κατανοητα απο εναν αρχαριο.
    Συγχαρητηρια κ ευχαριστουμε πολυ.
    pavlos2003

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μπράβο!
    Πολύ καλό και κατατοπιστικό άρθρο. Γράψτε και αλλά χρήσιμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. με διευκοληνατε παρα πολυ με το αρθρο σας....σας ευχαριστω πολυ !!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. πολύ αναλυτική περιγραφή με εύστοχα παραδειγματα,ευχαριστώ πολύ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή