Λουκάς Βασιλικός project "Home"

Ο Λουκάς Βασιλικός μπροστά απο το κλασικό αριστούργημα του Henri Cartier-Bresson

Μια εξαιρετική σειρά φωτογραφιών, που παρουσιάζεται μέσα απο ένα αυτοβιογραφικό project ενός απο του σημαντικότερους Έλληνες φωτογράφους. Ο Λουκάς Βασιλικός τραβά την οικογένεια του "ξεγυμνώνοντας" την μπροστά μας, την εποχή που νέοι άνθρωποι αδυνατώντας να αντεπεξέλθουν στην οικονομική κατάντια της χώρας, ξεριζώνονται και γυρίζουν στην ζεστασιά του πατρικού τους.

Ακολουθήστε το link για την gallery του Λουκά Βασιλικού και συγκεκριμένα το project "HOME" εδώ

Αφιέρωμα από την σελίδα Depression Era εδώ

Μην ξεχάσετε να κοιτάξετε το πλήρες portofolio του φωτογράφου το οποίο περιλαμβάνει εξαιρετικές φωτογραφίες.

Φωτομέτρηση και έκθεση

Στο προηγούμενο άρθρο (αν δεν το έχετε διαβάσει πατήστε εδώ) μιλήσαμε για πολλά πράγματα. Ένα απο αυτά ήταν η έκθεση. Μιλήσαμε για την σωστή έκθεση, την υπερέκθεση και την υποέκθεση. Καιρός να την σκαλίσουμε λίγο παραπάνω.

Ας υποθέσουμε οτι η μηχανή μας είναι στο αυτόματο πρόγραμμα (auto), την σηκώνουμε και κάνουμε κλικ για να πάρουμε φωτογραφία. Η μηχανή στο auto θα επιλέξει απο μόνη της, μέγεθος διαφράγματος (f, aparture) καθώς και ταχύτητα κλείστρου (s) και πολλές φορές και iso ανάλογα τις ρυθμίσεις που έχουμε στο κεντρικό μενού και το μοντέλο της μηχανής μας. Οι επιλογές που θα κάνει η μηχανή θα είναι τέτοιες ώστε η φωτογραφία που θα παραχθεί να έχει μία σωστή (ορθή) έκθεση (exposure). Πως αποφασίζει η μηχανή πια είναι η σωστή έκθεση και πια όχι?

Φωτομέτρηση

Οι σύγχρονες μηχανές φέρουν στο σώμα τους ένα όργανο το οποίο ονομάζεται φωτόμετρο. Δουλειά του φωτόμετρου είναι να μετρά το φως και να βοηθά τον κεντρικό υπολογιστή της μηχανής, ώστε να ρυθμίσει την ποσότητα του φωτός που θα περάσει μέσα στην φωτογραφική μηχανή και θα χτυπήσει πάνω στο φωτογραφικό μας μέσο (αισθητήρας - φιλμ). Με απλά λόγια βοηθάει την μηχανή παρέχοντας της πληροφορίες για το φως προκειμένου να βγάλουμε μία σωστή φωτογραφία. Εγκυκλοπαιδικά τελείως μιας και δεν θα ασχοληθούμε παραπάνω, θα πρέπει να αναφέρουμε τα φωτόμετρα χειρός που αποτελούν εξωτερική συσκευή και προς το παρών δεν μας αφορούν.

Ο τρόπος που λειτουργούν ακριβώς μου είναι άγνωστος και πραγματικά δεν έχει σημασία. Αυτό που έχει σημασία και πρέπει να κρατήσουμε είναι οτι, η συντριπτική πλειοψηφία των σύγχρονων φωτόμετρων που βρίσκονται πάνω στης μηχανές, στην ουσία μετρούν την ποσότητα του φωτός που αντανακλάτε απο τα αντικείμενα. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τους λόγους που θα αναλύσουμε παρακάτω.

Το φωτόμετρο λοιπόν είναι ρυθμισμένο να μετρά επιφάνειες που το ποσοστό αντανάκλασης είναι 18%. Για να μην χάσουμε την μπάλα αυτό σημαίνει οτι όταν φωτογραφίζουμε το οτιδήποτε, το φωτόμετρο θεωρεί οτι το αντικείμενο που σκοπεύουμε αντανακλά το 18% του συνολικού φωτός που πέφτει επάνω του. Αυτός είναι ένας κανόνας για τα φωτόμετρα και το 75-80% των αντικειμένων που θα φωτομετρήσει η μηχανή μας πριν το κλικ εμπίπτουν σε αυτόν τον κανόνα. Τι γίνεται όμως με το υπόλοιπο 25% ? Τι θα γίνει αν προσπαθήσουμε να τραβήξουμε μία φωτογραφία με backround εναν ολόλευκο τοίχο ή ας πούμε εναν ιερέα με τα μαύρα του ράσα μπροστά απο έναν ολοσκότεινο τοίχο? Η απάντηση είναι οτι θα γίνει λάθος. Το μαύρο αντανακλά σίγουρα πολύ λιγότερο φως απο το 18% του συνολικού και ο λευκός τοίχος ή το χιόνι πολύ περισσότερο απο το 18%.

Διορθώνοντας το χαζό μας φωτόμετρο

Ναι καλά διαβάσατε. Το φωτόμετρο είναι χαζό και το ίδιο και η μηχανές μας. Για αυτό μαθαίνουμε τα τεχνικά. Όσο και να βελτιωθούν τα φωτόμετρα, ότι και να γίνει στο μέλλον, η ματιά του φωτογράφου σε συνδυασμό με τις χειροκίνητες ρυθμίσεις θα είναι αναντικατάστατο στοιχείο στην φωτογραφία.

Λίγο πριν μπούμε στην διαδικασία της διόρθωσης της φωτομέτρησης αν δούμε τα βασικά modes που μετρά το φως μία σύγχρονη μηχανή. Κάθε μηχανή διαφέρει και πολλές έχουν το ίδιο mode με διαφορετική ονομασία. Θα πρέπει εδώ να πω οτι καλά θα κάνετε ότι μηχανή έχετε να την ξεσκονίσετε και να βρείτε τι μπορεί να κάνει και τι όχι. Στην προσωπική μου σελίδα στο facebook C.Arvanitis Photography μπορείτε στέλνοντας μου το μοντέλο της μηχανής σας σε προσωπικό μήνυμα να σας λέω τι μπορεί να κάνει και τι όχι. Καλό πάντως θα ήταν να τα ψάξετε οι ίδιοι, διαβάζοντας αρχικά το μανουαλ και ψάχνοντας στο google.

Βασικά modes φωτομέτρισης

Manual - χειροκίνητη (Συμβολίζεται με Μ): το μάνουαλ mode μίας μηχανής μας επιτρέπει να παρέμβουμε τόσο στο μέγεθος του διαφράγματος όσο και στην ταχύτητα κλείστρου, το ιso και γενικά σε ότι είναι δυνατόν να ρυθμίσουμε σε μία μηχανή, επιλέγοντας και κλειδώνοντας τις τιμές που επιθυμούμε εμείς.  Θα πω οτι προσωπικά το θεωρώ το καλύτερο mode για κάποιον που έχει ξεκινήσει φωτογραφία τώρα και τραβά φωτογραφίες. Θα του επιτρέψει εφόσον γνωρίζει την θεωρία για τα τεχνικά που αναφερθήκαμε στο άρθρο "Αρχή λειτουργίας φωτογραφικής μηχανής" να παίξει και να πειραματιστεί με την μηχανή του, κάνοντας συνδυασμούς των όσων έμαθε. Αυτό θα τον ψήσει και θα μπορεί αρκετά σύντομα να επιλέξει εμπειρικά τιμές και να διορθώσει καταστάσεις.



Aperture priority - προτεραιότητα διαφράγματος (Συμβολίζεται με Α ή Αv): Είναι το αγαπημένο μου mode το οποίο χρησιμοποιώ στο 85% των περιπτώσεων. Η λογική του είναι η εξής. Επιλέγουμε εμείς το επιθυμητό διάφραγμα και αφήνουμε την μηχανή μέσω της φωτομέτρησης να επιλέξει την ταχύτητα κλείστρου και το iso. Προσοχή όμως το iso απαγορεύεται να το έχουμε στο αυτόματο. Σε μία σκοτεινή φωτογραφία η μηχανή μας προσπαθώντας να αντεπεξέλθει θα το ανεβάσει ψηλά με αποτέλεσμα να μας δώσει μία φωτογραφία γεμάτο θόρυβο. Σοφό είναι να επιλέγουμε πάντα εμείς το iso μας. Οπότε πχ θέλουμε να φωτογραφίσουμε ένα τοπίο. Βάζουμε απο f/8 ή μεγαλύτερο αριθμό πχ f/22, προκειμένου να μικρύνουμε την τρυπούλα του διαφράγματος. Έχουμε πει οτι μικρό διάφραγμα - μικρή τρύπα - λίγο φως αλλά μεγάλο βάθος πεδίου που χρειαζόμαστε σε μία φωτογραφία τοπίου προκειμένου να είναι ολόκληρη εστιασμένη. Καδράρουμε λοιπόν και αφού καδράρουμε επιλέγουμε σημείο εστίασης. Ταυτόχρονα η μηχανή μας κάνει φωτομέτρηση και αλλάζει την ταχύτητα κλείστρου σε τιμή που θεωρεί σωστή προκειμένου να έχουμε μία "σωστή έκθεση". Οπότε το κλείστρο είναι αυτο που ρυθμίζεται απο την μηχανή ενώ εμείς κλειδώνουμε κάθε φορά το διάφραγμά μας εκεί που θέλουμε.



Shutter priority - προτεραιότητα κλείστρου (Συμβολίζεται με S ή Tv): Εδώ στην ουσία επιλέγουμε την ταχύτητα κλείστρου που επιθυμούμε και αφήνουμε την μηχανή μας να ρυθμίσει το διάφραγμα και το iso στα σωστά επίπεδα προκειμένου να πάρουμε ορθή έκθεση. Όπως είπαμε και πριν : Προσοχή  το iso απαγορεύεται να το έχουμε στο αυτόματο. Σε μία σκοτεινή φωτογραφία η μηχανή μας προσπαθώντας να αντεπεξέλθει θα το ανεβάσει ψηλά με αποτέλεσμα να μας δώσει μία φωτογραφία γεμάτο θόρυβο. Σοφό είναι να επιλέγουμε πάντα εμείς το iso μας. Οι εφαρμογές που έχει αυτό το mode είναι πολλές, φανταστείτε το πιο απλό. Παρακολουθείτε έναν αγώνα βόλευ, δεν θέλετε να χρησιμοποιήσετε φλας αλλά ταυτόχρονα επιθυμητέ να παγώσετε στον αέρα τον αγαπημένο σας αθλητή που καρφώνει. Είπαμε στο άρθρο "Αρχή λειτουργίας φωτογραφικής μηχανής" πως ταχύτητας κλείστρου 1/500 του δευτερολέπτου είναι αρκετές ώστε να παγώσουν την ανθρώπινη κίνηση. Οπότε εσείς δεν έχετε παρά να κουνήσετε τον επιλογέα μέχρι να δείξει 1/500 ή και ποιο γρήγορο αν το επιτρέπει ο φωτισμός (μεγάλες ταχύτητες κλείστρου - λιγότερο φως στον αισθητήρα) και η μηχανή θα ρυθμίσει από μόνη της το διάφραγμα έτσι ώστε το φως που θα χτυπήσει τον αισθητήρα να είναι αρκετό.

Για να καταλάβουμε τι εννοούμε ας δούμε ένα παράδειγμα.  Η πρώτη φωτογραφία είναι με φωτομέτρηση σποτ και η δεύτερη με ματριξ. Οι δύο τελείες (αλλάξει το χρώμα τους απλά για να είναι ευδιάκριτες) αντιπροσωπεύουν το κέντρο του κάδρου όπου σημαδεύει το φωτόμετρο της μηχανής)

Κέντρου βάρους (center weighted, spot)

Στο σύνολο του κάδρου (matrix ή multi)

Ας δούμε τις διαφορές. Στην πρώτη φωτογραφία με την σποτ φωτομέτρηση, όπως είπαμε η μηχανή επέλεξε σαν δείγμα φωτός, το φως που αντανακλάτε απο την πόρτα σε ένα μικρο κεντρικό σημείο του κάδρου, περίπου αντίστοιχο σε μέγεθος  με τον μαύρο κύκλο (λίγο πιο μικρό στην πραγματικότητα). Θεώρησε λοιπόν σωστό οτι για να έχει σωστή έκθεση η φωτογραφία μας θα πρέπει να φωτίσει την ξύλινη πόρτα μιας και εκεί σημαδεύουμε. Έτσι για iso 100 και f/8 επέλεξε ταχύτητα κλείστρου 1/3 του δευτερολέπτου. Έτσι λοιπόν ναι μεν η πόρτα φαίνεται καθαρά αλλά ο έξω καλοφωτισμένος χώρος είναι καμένος και η πληροφορία λείπει.

Στην δεύτερη περίπτωση η μηχανή άρχισε να μαζεύει πληροφορίες από όλο το εμβαδόν του κάδρου. Οπότε ο λευκός κύκλος εδώ πέρα στο κέντρο του κάδρου δεν είναι αντιπροσωπευτικός του σημείου που πήρε η μηχανή πληροφορία για το φως. Η μηχανή τσίμπησε μετρήσεις απο παντού και επέλεξε να βγάλει έναν "μέσο χρόνο έκθεσης" που θα κρατήσει πληροφορία απο την πόρτα, αλλά θα σώσει και τον έξω χώρο. Έτσι λοιπόν επέλεξε για ίδιες τιμές (με την προηγούμενη φωτογραφία) iso 100 και f/8, ταχύτητα κλείστρου 1/13. Εδώ βλέπουμε οτι επέλεξε ποιο γρήγορη ταχύτητα οπότε άφησε να περάσει λιγότερο φως στον αισθητήρα. Πόσο λιγότερο? do the math 1/3 του δευτερολέπτου στην πρώτη οπότε διπλασιάζοντας τους χρόνους έκθεσης έχουμε  1/3 μετά 1/6 και τέλος 1/12 ή μάλλον 1/13 μιας και δεν είναι ακριβώς στην μηχανή μου. Οπότε η μηχανή υποφώτησε το κάδρο και μας έδωσε έκθεση 2 ολόκληρα στοπ πιο κάτω απο την πρώτη περίπτωση ώστε να κρατήσει πληροφορία όσο γίνεται από παντού.

Οπότε να θεωρήσουμε οτι η σωστή έκθεση έχει γίνει στην πρώτη φωτογραφία, σωστά?
Λάθος! Η σωστή έκθεση ορίζεται από τον φωτογράφο και ανάλογα με το αποτέλεσμα που επιθυμεί στην τελική του φωτογραφία. Με λίγα λόγια αν θέλαμε να φωτογραφίσουμε την πόρτα σωστή έκθεση έχουμε στην πρώτη φωτογραφία (περίπου μιας και είναι μαγειρεμένη για να αποφύγω το τρίποδο) , αν θέλαμε την πόρτα αλλά να φαίνεται και ο εξωτερικός χώρος τότε η σωστή έκθεση είναι στην δεύτερη φωτογραφία. Αν θέλαμε τον εξωτερικό χώρο μόνο, τότε καμία απο τις δύο φωτογραφίες δεν έχει σωστή έκθεση.

Ας δούμε ένα άλλο παράδειγμα για το τι εννοούμε σωστή έκθεση.

Σε αυτήν την φωτογραφία το επιθυμητό αποτέλεσμα ήταν αυτό. Ήθελα να φαίνεται μόνο το πρόσωπο μου στην περιοχή που φωτίζεται από το φινιστρίνι του πλοίου. Οπότε έβαλα φωτομέτριση σποτ και διόρθωσα και την έκθεση μέσω τις αντιστάθμισης έκθεσης που θα μιλήσουμε μετά. Προς το παρόν ας μείνουμε στο σποτ. Και απο μόνη της η επιλογή του σποτ θα μου έδινε ένα αρκετά καλό αποτέλεσμα. Θα μου πείτε "μα καλά τόσο μεγάλη αντίθεση μόνο απο σωστή φωτομέτρηση?" . Η απάντηση είναι όχι, έχω σκουρίνει μέσω προγράμματος και τα μαύρα κατά την επεξεργασία μέσα στα όρια του φωτογραφικά αποδεκτού.

Πως θα ήταν τώρα η ίδια φωτογραφία αν επέλεγα matrix φωτομέτρηση? Χμμμ κατα προσέγκιση έτσι 

 Χάλια μαύρα ε? Ε ναι ...εκτός οτι είμαι σαν ηλίθιος, ότι ενδιαφέρον είχε η φωτογραφία χάθηκε στο λεπτό. Οπότε καταλήγουμε οτι η σωστή έκθεση είναι καθαρά εξαρτώμενη απο το τι θέλει ο φωτογράφος να δώσει. Αν αναρωτιέστε πως κατάφερα να φωτίσω τις σκούρες περιοχές, θα σας πω οτι τραβάω σε raw και όχι σε jpeg και το έκανα μέσω adobe lightroom (και το ίδιο θα πρέπει να κάνετε και εσείς εφόσον σας το επιτρέπει η φωτογραφική σας μηχανή) . Για το αρχείο raw και την τεράστια ευελιξία που μας προσφέρει θα μιλήσουμε σε επόμενο υποάρθρο.

Αντίστοιχα παραδείγματα υπάρχουν πολλά, παραθέτω άλλη μία φωτογραφία του  Jose Luis Barcia Fernades απο την Μαδρίτη της Ισπανίας που έλαβε την δεύτερη θέση στον διαγωνισμό Ippawards 2014  Photographer of the Year που λαμβάνουν μέρος χρήστες iphone. Η φωτογραφία δεν χρειάζεται ανάλυση μιας και μιλάει απο μόνη της.

© JOSE LUIS BARCIA FERNANDEZ
Madrid, Spain
2nd Place - 2014 Photographer of the Year

Modes της μηχανής μας

Πριν μιλήσουμε για την αντιστάθμιση έκθεσης θα πρέπει να πούμε για τα διάφορα modes που υπάρχουν σε μία μηχανή. Λέγοντας modes εννοούμε τα προγράμματα που μπορεί να μας προσφέρει μία μηχανή.

Τα βασικά προγράμματα είναι τα εξής (τα σύμβολα στα προγράμματα μπορεί να διαφέρουν απο μηχανή σε μηχανή):

Manual - χειροκίνητη (Συμβολίζεται με Μ): το μάνουαλ mode μίας μηχανής μας επιτρέπει να παρέμβουμε τόσο στο μέγεθος του διαφράγματος όσο και στην ταχύτητα κλείστρου, το ιso και γενικά σε ότι είναι δυνατόν να ρυθμίσουμε σε μία μηχανή, επιλέγοντας και κλειδώνοντας τις τιμές που επιθυμούμε εμείς.  Θα πω οτι προσωπικά το θεωρώ το καλύτερο mode για κάποιον που έχει ξεκινήσει φωτογραφία τώρα και τραβά φωτογραφίες. Θα του επιτρέψει εφόσον γνωρίζει την θεωρία για τα τεχνικά που αναφερθήκαμε στο άρθρο "Αρχή λειτουργίας φωτογραφικής μηχανής" να παίξει και να πειραματιστεί με την μηχανή του, κάνοντας συνδυασμούς των όσων έμαθε. Αυτό θα τον ψήσει και θα μπορεί αρκετά σύντομα να επιλέξει εμπειρικά τιμές και να διορθώσει καταστάσεις.



Aperture priority - προτεραιότητα διαφράγματος (Συμβολίζεται με Α ή Αv): Είναι το αγαπημένο μου mode το οποίο χρησιμοποιώ στο 85% των περιπτώσεων. Η λογική του είναι η εξής. Επιλέγουμε εμείς το επιθυμητό διάφραγμα και αφήνουμε την μηχανή μέσω της φωτομέτρησης να επιλέξει την ταχύτητα κλείστρου και το iso. Προσοχή όμως το iso απαγορεύεται να το έχουμε στο αυτόματο. Σε μία σκοτεινή φωτογραφία η μηχανή μας προσπαθώντας να αντεπεξέλθει θα το ανεβάσει ψηλά με αποτέλεσμα να μας δώσει μία φωτογραφία γεμάτο θόρυβο. Σοφό είναι να επιλέγουμε πάντα εμείς το iso μας. Οπότε πχ θέλουμε να φωτογραφίσουμε ένα τοπίο. Βάζουμε απο f/8 ή μεγαλύτερο αριθμό πχ f/22, προκειμένου να μικρύνουμε την τρυπούλα του διαφράγματος. Έχουμε πει οτι μικρό διάφραγμα - μικρή τρύπα - λίγο φως αλλά μεγάλο βάθος πεδίου που χρειαζόμαστε σε μία φωτογραφία τοπίου προκειμένου να είναι ολόκληρη εστιασμένη. Καδράρουμε λοιπόν και αφού καδράρουμε επιλέγουμε σημείο εστίασης. Ταυτόχρονα η μηχανή μας κάνει φωτομέτρηση και αλλάζει την ταχύτητα κλείστρου σε τιμή που θεωρεί σωστή προκειμένου να έχουμε μία "σωστή έκθεση". Οπότε το κλείστρο είναι αυτο που ρυθμίζεται απο την μηχανή ενώ εμείς κλειδώνουμε κάθε φορά το διάφραγμά μας εκεί που θέλουμε.



Shutter priority - προτεραιότητα κλείστρου (Συμβολίζεται με S ή Tv): Εδώ στην ουσία επιλέγουμε την ταχύτητα κλείστρου που επιθυμούμε και αφήνουμε την μηχανή μας να ρυθμίσει το διάφραγμα και το iso στα σωστά επίπεδα προκειμένου να πάρουμε ορθή έκθεση. Όπως είπαμε και πριν : Προσοχή  το iso απαγορεύεται να το έχουμε στο αυτόματο. Σε μία σκοτεινή φωτογραφία η μηχανή μας προσπαθώντας να αντεπεξέλθει θα το ανεβάσει ψηλά με αποτέλεσμα να μας δώσει μία φωτογραφία γεμάτο θόρυβο. Σοφό είναι να επιλέγουμε πάντα εμείς το iso μας. Οι εφαρμογές που έχει αυτό το mode είναι πολλές, φανταστείτε το πιο απλό. Παρακολουθείτε έναν αγώνα βόλευ, δεν θέλετε να χρησιμοποιήσετε φλας αλλά ταυτόχρονα επιθυμητέ να παγώσετε στον αέρα τον αγαπημένο σας αθλητή που καρφώνει. Είπαμε στο άρθρο "Αρχή λειτουργίας φωτογραφικής μηχανής" πως ταχύτητας κλείστρου 1/500 του δευτερολέπτου είναι αρκετές ώστε να παγώσουν την ανθρώπινη κίνηση. Οπότε εσείς δεν έχετε παρά να κουνήσετε τον επιλογέα μέχρι να δείξει 1/500 ή και ποιο γρήγορο αν το επιτρέπει ο φωτισμός (μεγάλες ταχύτητες κλείστρου - λιγότερο φως στον αισθητήρα) και η μηχανή θα ρυθμίσει από μόνη της το διάφραγμα έτσι ώστε το φως που θα χτυπήσει τον αισθητήρα να είναι αρκετό.

ενδεικτικά τα σύμβολα στην δική μου μηχανή Nikon d3100

 
Τα παραπάνω προγράμματα είναι όλα όσα χρειάζεστε και εφόσον υπάρχουν στην μηχανή σας αρχίστε να παίζετε αμέσως μαζί τους.

Εδώ πρέπει να σταθώ στο εξής. Υπάρχουν σε όλες τις μηχανές προγράμματα πέρα απο το auto, Πχ portrait-night-food κτλ... Εφόσον η μηχανή σας έχει τις 3 βασικές ρυθμίσεις που ανέφερα, τα υπόλοιπα πετάξτε τα. Πραγματικά είναι άχρηστα και δεν υπάρχει φωτογράφος στον κόσμο που να τα δουλεύει. Απευθύνονται σε ανθρώπους που δεν έχουν ιδέα τι να κάνουν με την μηχανή τους και είναι μαρκετίστικα κολπάκια των εταιριών που πιθανών να βοηθάνε κάποιον άσχετο, αλλά αυτός που ξέρει ή αυτός που μαθαίνει τώρα, δεν πρέπει να τα ακουμπά ούτε για πλάκα.

Αντιστάθμιση της έκθεσης - Exposure compensation (Ev +/-)

Μιλήσαμε για το πως μπορούμε να ρυθμίσουμε την έκθεση μέσω των διαφορετικών mode φωτομέτρησης, αλλά στην ουσία δεν είπαμε τίποτα. Μία απο τις σημαντικότερες λειτουργίες μιας φωτογραφικής μηχανής είναι η αντιστάθμιση έκθεσης. Πολλοί θα την βρείτε στην μηχανή σας σαν ξεχωριστό κουμπάκι που συμβολίζεται με Εv, άλλοι στα μενού της μηχανής ή του κινητού τηλεφώνου. Όπου και αν βρίσκεται είναι πολύ σημαντική και πρέπει να εξοικειωθείτε μαζί της. Οι εφαρμογές που βρίσκει είναι πάμπολλες και εμείς  θα πούμε μερικά βασικά παραδείγματα.

Η αντιστάθμιση μετρίεται σε Ev . +1 ev = +1 stop και αντίστοιχα -1 ev = -1stop. Τα Ev χωρίζονται συνήθως σε τρίτα. Δηλαδή υποφωτίζουμε -1/3 του ev (stop) ή πχ υπερφωτίζουμε 2/3 του ev(stop). Η κλασική κλίμακα που πιθανών να υπάρχει στην μηχανή σας είναι κάπως έτσι. Αν δεν υπάρχει τότε απλά θα βγάζει νούμερα.

Για παράδειγμα πούμε οτι θέλουμε να φωτογραφίσουμε το εσωτερικό του σπιτιού μας. Το εσωτερικό ενός σπιτιού είναι αρκετά σκοτεινό ακόμα και με τα φώτα αναμμένα τις περισσότερες φορές. (Εμείς έχουμε πολύ μεγαλύτερη προσαρμοστικότητα στο φως απο ότι η μηχανή μας (προς το παρόν) και κάτι που θεωρούμε εμείς φωτεινό μπορεί η μηχανή να το βλέπει σκοτεινό.)   Όπως και να έχει στο παράδειγμα μας επιλέγουμε προτεραιότητα διαφράγματος  f/3,5 και iso 800. Η μηχανή μας τώρα θα προσπαθήσει να ρυθμίσει το φως μέσω του κλείστρου για να μας δώσει σωστή έκθεση....χμμμ το πρόβλημα είναι οτι η μηχανή σαν σωστή έκθεση θεωρεί την έκθεση που θα μας δώσει φωτογραφία σαν να ήταν μέρα. Για το λόγο του αληθές δείτε παρακάτω. Διάλεξα μία ιδιαίτερα σκοτεινή γωνιά σπίτι μου και τράβηξα μία φωτογραφία με τις ρυθμίσεις που προανέφερα ( f/3,5 και iso 800), χωρίς να αντισταθμίσω.

βλέπετε οτι η μηχανή επέλεξε ταχύτητα κλείστρου τέτοια ώστε η φωτογραφία να είναι σαν να έχει τραβηχτεί έξω στο φως. Συγκεκριμένα η ταχύτητα εδώ είναι 1''

Ας την δούμε με αντιστάθμιση.

Εδώ βλέπουμε οτι η φωτογραφία είναι πολύ πιο κοντά σε αυτό που έβλεπαν τα μάτια μου εκείνη την ώρα. Είναι σαφώς εσωτερικός ο χώρος κτλ και υπάρχει και έντονη η ατμόσφαιρα του πραγματικού φωτισμού και φωτοσκίασης που υπήρχε. Για να το πετύχω αυτό υποφώτησα μέσω της αντιστάθμισης έκθεσης κατά 2 στοπ (-2 Εv). Που σημαίνει οτι κανονικά η μηχανή θα επέλεγε πάλι 1'' ταχύτητα κλείστρου αλλά εγώ της είπα οτι θέλω την φωτογραφία μου πιο σκοτεινή 2 στοπ. Οπότε 1/2'' είναι 1 στοπ  και  1/4'' 2 στοπ. Θα μου πείτε χέστηκε η φοράδα στο αλώνι (δικό μου μπλογκ οτι θέλω λέω) σιγά την βλακεία που έκανες! η πρώτη είναι καλύτερη! Ναι δεν λέω . Απλά είναι κακό το παράδειγμα. Δείτε παρακάτω.

First Place: “Day End of a Barber” byAbhijit Dey, West Bengal, India

Φαντάζεστε την παραπάνω φωτογραφία χωρίς αντιστάθμιση έκθεσης??? Πάει η ατμόσφαιρα, πάει και ο φυσικός φωτισμός. Πάνε όλα! Θα ήταν σαν μία φωτογραφία τραβηγμένη μέρα με τις περιοχές που χτυπά το φως έντονα καμένες χωρίς ατμόσφαιρα και φυσικά δεν θα κέρδιζε και την πρώτη θέση στον διαγωνισμό .

Πέρα απο την ατμόσφαιρα ή την ρεαλιστική αποτύπωση του φωτός πολλές φορές όπως είπαμε η μηχανή κάνει και σφάλματα.  Θυμάστε που είπαμε στην αρχή του άρθρου για το 25% των αντικειμένων που αντανακλούν πολύ περισσότερο φως ή πολύ λιγότερο? Τι είπαμε οτι γίνεται εκεί?

ΣΦΑΛΜΑ! Η μηχανή μαζί με το χαζό μας φωτόμετρο είναι ανίκανη να διαχειριστεί την "λάθος" αντανάκλαση και το αποτέλεσμα μπορεί να είναι τραγικό.

Κλασικό παράδειγμα είναι η φωτογραφία σε χιόνι. Το χιόνι όντας λευκό έχει την ιδιότητα να αντανακλά υπερβολικά πολύ φως. Η μηχανή ξεγελιέται και το αποτέλεσμα είναι αυτό.

User:Utudanuki - Own work

(Kiso Mountains,Japan) in full Snow. 0 Ev

η μηχανή ξεγελιέται και τραβά το χιόνι σαν να είναι γκρι υποεκθέτοντας όλη την φωτογραφία.

παρακάτω η ίδια φωτογραφία με αντιστάθμιση +2ΕV

User:Utudanuki - Own work

(Kiso Mountains,Japan) in full Snow. +2Ev

Περίεργο έ? Ναι είναι γενικά κανόνας είναι οτι σε πολύ λευκά πχ (ένα νυφικό), υπερεκθέτουμε και στα πολύ σκοτεινά (το ράσο ενός ιερέα) υποεκθέτουμε. Ο λόγος είναι για να διορθώσουμε το σφάλμα του φωτόμετρου που είναι αναπόφευκτο σε τέτοιου είδους επιφάνειες. Το πόσο είναι ανάλογα. Συνήθως για χιόνι +1,7 με +2 Εv και για ένα μαυρό σκύλο απο κοντά -1,7 με -2 Ev.

Σε ένα μικρό αρθράκι θα σας μιλήσω για το ιστόγραμμα και το πως το διαβάζουμε. Είναι  άψογο εργαλειάκι που θα μας λύσει τα χέρια όσων αφορά την φωτομέτρηση. Πολλοί θα το έχετε συναντήσει ή στην μηχανή σας ή σε κάποιο πρόγραμμα επεξεργασίας εικόνας

Επίλογος

Στον επίλογο να πω μερικά άχρηστα. Ζητώ συγνώμη για την καθυστέρηση του άρθρου και για τα πιθανά λάθη (ορθογραφικά κτλ) που μπορεί να περιέχει. Πραγματικά ο χρόνος μου είναι λίγος και πιέζομαι απο παντού! Να πω επίσης οτι στην ουσία τα βασικά τεχνικά και τα ποιο σημαντικά τελειώνουν εδώ. Θα γράψω κάποια αρθράκια συμπληρωματικά αλλά το δύσκολο το αφήνουμε πίσω μας και μπαίνουμε στο δημιουργικό κομμάτι τις φωτογραφίας. Παρακαλώ αν βρήκατε το μπλογκ μου χρήσιμο μοιραστείτε το στο Facebook. Επισκεφθείτε και την προσωπική μου σελίδα εκεί και κάντε μου και κανένα like να πάρω τα πάνω μου! 

Ευχαριστώ που με διαβάσατε

Αρβανίτης Κωνσταντίνος

Η Μπετονένια παραλία επιστρέφει

Φωτογραφία Γιάννης Καραμπάτσος

Η Αθήνα του 2088 παίρνει σάρκα και οστά  για δεύτερη χρονιά στο Skrow Theater, μέσα από το μελλοντολογικό δυστοπικό θρίλερ του Βασίλη Μαυρογεωργίου, με μουσική του Φοίβου Δεληβοριά.

«Και φτιάξανε μέσα στη μέση της πόλης αυτήν εδώ την μπετονένια παραλία. Και αναρωτιέμαι. . . εφόσον καναν τον κόπο και έφτιαξαν μια ολόκληρη παραλία μέσα στη μέση της πόλης, τι διάολο την έφτιαξαν από μπετόν; Θέλω να πω, χάθηκε η άμμος; Και την νύχτα είναι εντάξει. Δεν τη βλέπεις. Την αισθάνεσαι βεβαία κάπως σκληρή από κάτω σου αλλά το αντέχεις. Είναι και ο ήχος της θάλασσας που σε ξεγελά…»

Για να δείτε το τρέιλερ πατήστε εδω

Κριτική του Δημήτρη Τσατσούλη εδώ

Κριτική της Ειρήνης Μάρκου εδώ 

 

Συντελεστές:

Κείμενο – Σκηνοθεσία: Βασίλης Μαυρογεωργίου
Μουσική : Φοίβος Δεληβοριάς
Σκηνικά: Κωνσταντίνος  Ζαμάνης
Κοστούμια: Βασιλική  Σύρμα
Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου
Video-art: Κώστας Αρβανίτης
Sound design: Γιαννης Πετρόλιας & Studio Oxyzed
3D Animation: Σοφία Μαυρογεωργίου
Φωτογραφίες : Γιάννης Καραμπάτσος
Βοηθοί σκηνοθέτη: Έφη Χριστοδουλοπούλου & Γιάννης  Κατσιμήχας

Παίζουν:

Κατερίνα Μαυρογεώργη, Δανάη Επιθυμιάδη, Σεραφείμ Ράδης, Βασίλης Μαυρογεωργίου & οι ηθοποιοί στο video Ντίνη Ρέντη, Χαρά Κονταξάκη & Στράτος Χρήστου.


Παραστάσεις:
απο Κυριακή 5 Οκτωβρίου 
Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή
ώρες παράστασης 21:00
τιμή εισιτηρίου: 12€/8€

Skrow Theater
Αρχέλαου 5, Παγκράτι – 210.72.35.842

contact@skrowtheater.com
www.skrowtheater.com

Bonus: Ο κανόνας Sunny 16

Το παρών άρθρο αποτελεί απλά ένα μικρό bonus για όσους εσάς που με διαβάσατε και έχετε την δυνατότητα να κάνετε χειροκίνητες ρυθμίσεις στην φωτογραφική σας μηχανή. Θεωρώντας λοιπόν οτι έχετε διαβάσει το άρθρο μου "Αρχή λειτουργίας φωτογραφικής μηχανής" σας παρουσιάζω τον κανόνα Sunny 16.

Ο κανόνας αυτός μας λέει  οτι σε άπλετο ηλιακό φως μπορούμε να έχουμε σωστή έκθεση αν ορίσουμε διάφραγμα σταθερό f/16 και ρυθμίσουμε την ταχύτητα κλείστρου ή αλλιώς τον χρόνο έκθεσης σε τιμή ίση με την ευαισθησία iso. Με απλά λόγια αν έχουμε iso 200, επιλέγουμε ταχύτητα κλείστρου 1/200 του δευτερολέπτου . Αντίστοιχα για iso 800 επιλέγουμε ταχύτητα 1/800.

Ο κανόνας αυτός στην ουσία είναι ενας πρακτικός τρόπος να κάνουμε σωστή φωτομέτριση και είναι 100% δοκιμασμένος και ασφαλής. Είναι πιο ασφαλής ακόμα και απο την αυτόματη φωτομέτριση της μηχανής που μας δίνει π.χ στο Auto μιας και το φωτόμετρο μπορεί να κάνει λάθος.

Ένα πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου είναι οτι λόγο του κλειστού διαφράγματος f/16 έχουμε μεγάλο βάθος πεδίου και δεν κινδυνεύουμε να έχουμε ανεστίαστα κομμάτια στο κάδρο μας. Οπότε εφόσον εχει ήλιο και επιθυμούμε μεγάλο βάθος πεδίου ο συγκεκριμένος τρόπος φωτομέτρισης είναι ιδανικός.  

Απλά ένα μικρό δωράκι μέχρι να ολοκληρωθεί η συγγραφή του επόμενου άρθρου. Μέχρι τότε πάρτε τις μηχανές στα χέρια σας και παίξτε άφοβα!

Σας ευχαριστώ που με διαβάζετε
Αρβανίτης Κωνσταντίνος

5ος Διαγωνισμός Ποίησης και Φωτογραφίας απο τον δήμο Κορδελιού

Ο δήμος Κορδελιού διοργανώνει τον 5ο διαγωνισμό Ποίησης και Φωτογραφίας με θέμα "Όμορφη που είναι η ζωή" και καλεί όσους νέους  δημιουργούς ενδιαφέρονται να λάβουν μέρος, καταθέτοντας τις σκέψεις τους μέσω ποιημάτων ή μέσω του φωτογραφικού τους φακού.

«Ο Διαγωνισμός Ποίησης και Φωτογραφίας είναι ένας πολυετής πετυχημένος θεσμός που με αφετηρία το Δήμο Κορδελιού Ευόσμου γίνεται «τόπος» συνάντησης των σύγχρονων δημιουργών που μέσα από την ποίηση και τη φωτογραφία ξεδιπλώνουν το ταλέντο και τη δημιουργικότητά τους. Εύχομαι και η φετινή διοργάνωση να αγκαλιάσει και να αναδείξει τους δημιουργούς  του σήμερα, τους καλλιτέχνες που ζουν, εμπνέονται  και δημιουργούν γύρω μας» τόνισε η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού κ. Ξανθούλα Τσαρτσάλη.

«Στόχος του διαγωνισμού είναι να γίνει το εφαλτήριο για την προβολή της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας στην εποχή της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης και να τροφοδοτήσει την ελπίδα μέσα από την τέχνη, η οποία μπορεί να αποκαλύψει το δρόμο και να εμπνεύσει το θάρρος, να δώσει προοπτική και αισιοδοξία, με  τη δύναμη της δημιουργικότητας και της φαντασίας» δήλωσε ο Δήμαρχος Κορδελιού Ευόσμου κ. Στάθης Λαφαζανίδης.   

Οι συμμετοχές στο διαγωνισμό ποίησης και φωτογραφίας θα γίνονται δεκτές μέχρι τις 15 Οκτωβρίου 2014.
Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στο τηλέφωνο: 2310759766 και 6937304340 (υπεύθυνη κ. Ρίτσα Γεωργιάδου).

ΟΡΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

1. Κάθε συμμετέχων λαμβάνει μέρος με 3 - 5 ποιήματα δακτυλογραφημένα σε  6αντίτυπα. Τα ποιήματα θα πρέπει επίσης να κατατεθούν και σε ψηφιακή μορφή (αρχείο word αποθηκευμένο σε CD) Προσοχή: Κάθε ποίημα θα πρέπει υποχρεωτικά να φέρει την υπογραφή του δημιουργού του.
2. Οι συμμετέχοντες μπορούν να ταχυδρομήσουν τα έργα τους με συστημένη επιστολή ως τις 15 Οκτωβρίου 2014 μαζί με ένα σύντομο βιογραφικό σε φάκελο Α4, στη διεύθυνση: Μ. Αλεξάνδρου 57.Τ.Κ. 56224  Εύοσμος Θεσσαλονίκη, με την ένδειξη «Για το διαγωνισμό Ποίησης».

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

1. Κάθε συμμετέχων λαμβάνει μέρος με 3-6 φωτογραφίες. Οι φωτογραφίες (έγχρωμες ή ασπρόμαυρες) πρέπει να είναι εκτυπωμένες σε φωτογραφικό χαρτί διαστάσεων 0,20Χ0,30 ή 0,20Χ0,20.Επίσης θα πρέπει να κατατεθούν και σε ψηφιακή μορφή.(μορφή αρχείου JPG διαστάσεις 1024Χ768 pixels).
2. Οι συμμετέχοντες μπορούν να ταχυδρομήσουν τα έργα τους με συστημένη επιστολή ως τις 15 Οκτωβρίου 2014 μαζί με ένα σύντομο βιογραφικό σε φάκελο Α4 στην διεύθυνση : Μ. Αλεξάνδρου 57.Τ.Κ. 56224  Εύοσμος Θεσσαλονίκη, με την ένδειξη «Για το διαγωνισμό φωτογραφίας».

Όλες οι συμμετοχές θα αξιολογηθούν από πενταμελή κριτική επιτροπή που θα συσταθεί τόσο για το διαγωνισμό της Ποίησης όσο και της Φωτογραφίας. Η τελετή απονομής των βραβείων του διαγωνισμού θα πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο εκδήλωσης, η ημερομηνία της οποίας θα ανακοινωθεί από την οργανωτική επιτροπή.
Μετά την ολοκλήρωση του διαγωνισμού θα εκδοθεί ανθολόγιο με τα ποιήματα και τις φωτογραφίες των διακριθέντων.

Βασικές Πληροφορίες

Πότε: 15 Οκτώβριος, 2014 - 23:59

Που: Μ. Αλεξάνδρου 57.Τ.Κ. 56224, Εύοσμος Θεσσαλονίκη

Διοργάνωση: Αντιδημαρχία Πολιτισμού του Δήμου Κορδελιού Ευόσμου

Επικοινωνία

Tηλέφωνο: 2310759766, 6937304340 (υπεύθυνη κ. Ρίτσα Γεωργιάδου)

Υπερσύνδεσμος: 

www.kordelio-evosmos.gr

Κόστος: Δωρεάν συμμετοχή

Αρχή λειτουργίας φωτογραφικής μηχανής

Το παρόν άρθρο φέρει πληροφορίες οι οποίες είναι απαραίτητες σε όλους όσους έχουν σκοπό να ασχοληθούν με την φωτογραφία λίγο πιο σοβαρά. Χωρίς τις γνώσεις αυτές θα είναι αδύνατον στο μέλλον να παρακολουθήσετε την ροή του blog και αν δεν έχετε σκοπό να διαβάσετε παρακάτω με προσοχή, τότε μάλλον δεν έχετε και σκοπό να μάθετε φωτογραφία. Η θεωρία στην συνέχεια του άρθρου αφορά τους πάντες, άσχετα αν είναι κάτοχοι μίας πανάκριβης μηχανής dslr ή μίας compact των 30 ευρώ, αλλά στην πραγματικότητα θα το βρουν πιο χρήσιμο όσοι είναι κάτοχοι φωτογραφικών μηχανών που τους επιτρέπουν manual ρυθμίσεις (ψάχτε για το σύμβολο m στον επιλογέα προγράμματος της μηχανής), μιας και θα έχουν την δυνατότητα να "παίζουν" με την μηχανή τους καθώς διαβάζουν. Το άρθρο είναι όσο το δυνατόν πιο αναλυτικό αλλά είναι λογικό να υπάρξουν κάποιες απορίες οι οποίες μπορούν να λυθούν με ερωτήματα που θα θέσετε.

Μιλώντας πολύ γενικά όταν τραβάμε μία φωτογραφία στην ουσία επιτρέπουμε για κάποια κλάσματα του δευτερολέπτου μία ποσότητα φωτός να περάσει μέσα στην μηχανή μας και να χτυπήσει πάνω στον φωτοευαίσθητο αισθητήρα (φιλμ παλιότερα). Ο αισθητήρας της μηχανής παθαίνει κάποιες “αλλοιώσεις” απο το φως που προσπίπτει, μεταφράζοντας το σε ηλεκτρικά σήματα. Τα σήματα αυτά μεταφέρονται στον κεντρικό υπολογιστή της μηχανής (cpu), ο οποίος τα μεταφράζει και τα μετατρέπει στην φωτογραφία που βλέπουμε στην οθόνη μας.

Για να φτάσει το φως τώρα από το εξωτερικό περιβάλλον πάνω στον αισθητήρα μας περνάει από κάποια “εμπόδια” ή αν θέλετε καλύτερα από κάποιες διατάξεις που σκοπό έχουν την ρύθμιση της ποσότητας αυτού καθώς και τον έλεγχο κάποιων άλλων παραμέτρων (π.χ βάθος πεδίου) που θα αναλύσουμε αργότερα. Την διαδικασία αυτή στην φωτογραφία την ονομάζουμε έκθεση. Μάλιστα όταν η ποσότητα του φωτός που θα περάσει και θα χτυπήσει τον αισθητήρα μας είναι σωστή την ονομάζουμε ορθή, σωστή έκθεση, όταν είναι λιγότερη από την κανονική την ονομάζουμε υποέκθεση (μας δίνει σκοτεινές φωτογραφίες) και όταν είναι περισσότερη από κανονική την ονομάζουμε υπέρεκθεση ( μας δίνει φωτογραφίες καμένες – ξεθωριασμένες από το παραπάνω φως). 

Υπερέκθεση

Υποέκθεση

Κανονική έκθεση

 

Πάμε να δούμε τώρα τις τρεις διατάξεις που φέρει μία φωτογραφική μηχανή, προκειμένου να μας επιτρέπει τον έλεγχο της ποσότητας του φωτός που θα περάσει ή μιλώντας πιο σωστά τις διατάξεις εκείνες που μας επιτρέπουν τον έλεγχο της έκθεσης. Θα τις δούμε στην αρχή όλες περιληπτικά  και στην συνέχεια την κάθε μία  ξεχωριστά, έτσι ώστε να μπορέσουμε να εμβαθύνουμε.

Διάφραγμα, κλείστρο και Iso

Σας παραθέτω την πλάγια δεξιά τομή μίας φωτογραφικής μηχανής ώστε να έχετε μια πρόχειρη εικόνα για το εσωτερικό μίας μηχανής. Φυσικά το σχήμα είναι τελείως περιληπτικό και δεν αποτελεί πιστό αντίγραφο του εσωτερικού μίας σύγχρονης μηχανής.

σχήμα 1

σχήμα 2

σχήμα 3

Διάφραγμα: Φανταστείτε το διάφραγμα ως μια οπή (τρύπα) με μεταβλητό μέγεθος. Το φως καθώς περνά μέσα στην μηχανή είναι το πρώτο “εμπόδιο” που συναντά. Όσο πιο μικρή είναι η οπή αυτή τόσο λιγότερο φως περνά και φυσικά το αντίστροφο. Το μέγεθος της οπής το καθορίζουμε εμείς εφόσον μας το επιτρέπει η φωτογραφική μας μηχανή και επηρεάζει πέρα απο την έκθεση και το βάθος πεδίου στην φωτογραφία μας. Το βάθος πεδίου θα αναλυθεί παρακάτω.

Κλείστρο: Μου αρέσει να σκέφτομαι το κλείστρο σαν μία πορτούλα. Η πορτούλα αυτή είναι το δεύτερο μηχανικό “εμπόδιο” που θα συναντήσει το φως αμέσως μετά το διάφραγμα. Το μέγεθος της πορτούλας αυτής είναι σταθερό και δεν μεταβάλλεται. Εκείνο όμως που μεταβάλλεται και μπορούμε να έχουμε έλεγχο εφόσον πάλι το επιτρέπει η μηχανή μας είναι η ταχύτητα που ανοιγοκλείνει η πορτούλα αυτή. Όσο πιο πολύ χρόνο μένει ανοιχτή τόσο περισσότερο φως θα περάσει και θα φτάσει στον αισθητήρα μας και αντίστροφα όσο πιο γρήγορα την ανοιγοκλείσουμε τόσο λιγότερο φως θα περάσει στον αισθητήρα μας. 

Iso: το iso δεν έχει φυσική υπόσταση μιας και δεν είναι κάποιο μηχανικό μέρος της μηχανής μας. Είναι χοντρικά ένας ενισχυτής ηλεκτρικού σήματος. Όπως είπαμε ο αισθητήρας της μηχανής μας μετατρέπει το φως σε ηλεκτρικό σήμα πριν το στείλει στον κεντρικό υπολογιστή της. Αν το φως δεν είναι αρκετό ώστε να έχουμε σωστή έκθεση μπορούμε να αυξήσουμε την ενίσχυση του ηλεκτρικού σήματος μέσω του ISO.

Έτσι λοιπόν παίζοντας με αυτές τις τρεις παραμέτρους μπορούμε να κανονίσουμε την έκθεση του αισθητήρα μας στο φως. Το πως, το πότε και το γιατί είναι κάτι που εν μέρη αναλύω απο κάτω καθώς εμβαθύνω σε κάθε μία από τις παραμέτρους ξεχωριστά. Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι οτι η χρησιμότητα όλου αυτού θα φανεί όταν περάσουμε σε επόμενα άρθρα στις τεχνικές φωτογράφισης.

Διάφραγμα ή Aperture ( f-stop ) 

Όπως αναφέραμε πριν πρόκειται για μία οπή μεταβλητής διατομής. To διάφραγμα πέρα απο την ιδιότητα που έχει να ρυθμίζει το φως, επηρεάζει και το βάθος πεδίου σε μία φωτογραφία. Τι είναι το βάθος πεδίου? Είναι το εύρος της περιοχής που απεικονίζετε (σε μία φωτογραφία) που παρατηρούμε ευκρίνεια και είναι εστιασμένο από την μηχανή. Με απλά λόγια είναι το κομμάτι εκείνο σε μία φωτογραφία που είναι ευκρινές ενώ το υπόλοιπο θολώνει σταδιακά. Το βάθος πεδίου επηρεάζεται απο την τιμή του διαφράγματος μας F καθώς και από την εστιακή απόσταση που θα αναλύσουμε σε άλλο άρθρο.   Πάρτε για παράδειγμα αυτήν την φωτογραφία:

H μηχανή εδώ έχει σαν σημείο εστίασης το μάτι του ανιψιού μου. Το βάθος πεδίου που επέλεξα σε ρυθμίζοντας το διάφραγμα μου είναι τέτοιο έτσι ώστε να είναι ευκρινές το πρόσωπο του παιδιού μέχρι λίγο πριν την περιοχή του αυτιού. Αν την ανοίξετε σε μεγαλύτερο μέγεθος θα δείτε οτι σταδιακά από το αυτί και μετά η φωτογραφία θολώνει (γίνεται φλου). Εδώ έχουμε ρηχό βάθος πεδίου και αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι οτι ανοιχτό  διάφραγμα= περισσότερο φως στον αισθητήρα και  ρηχό βάθος πεδίου .

παρακάτω βλέπουμε μία άλλη φωτογραφία:

Η μηχανή εδώ σαν σημείο εστίασης έχει τα βράχια αριστερά. Παρόλα αυτά βλέπουμε οτι όλη η φωτογραφία είναι ευκρινέστατη χωρίς να θολώνει πουθενά (είναι όλη net). Έχουμε με λίγα λόγια μεγάλο βάθος πεδίου. Αυτό για να επιτευχθεί επέλεξα κλειστό διάφραγμα ή αλλιώς μικρή τρυπούλα. Έτσι λοιπόν αυτό που κρατάμε είναι οτι κλειστό διάφραγμα = λιγότερο φως στον αισθητήρα και μεγάλο βάθος πεδίου (μικρή τρυπούλα).

 Έτσι λοιπόν βλέπουμε οτι το διάφραγμα επηρεάζει παραπάνω απο μία παραμέτρους. Πως το μετράμε όμως?

Το διάφραγμα μετριέται σε μονάδες "f" οι οποίες εκφράζονται με αριθμούς όπως f/1.4 f/1.8 f/3.5 f/11 κτλ. Είναι κάπως δυσνόητο στη αρχή αλλά στην ουσία παίζοντας με την μηχανή γρήγορα γίνεται κατανοητό το πως λειτουργεί. Το δύσκολο είναι στην αρχή να συνηθίσει κάποιος οτι η τιμή του f είναι αντιστρόφως ανάλογη απο το μέγεθος της τρύπας του διαφράγματος.  Με λίγα λόγια το f/1.8 μας δίνει μεγαλύτερη τρύπα (περισσότερο φως, ρηχότερο βάθος πεδίου ) απο το f/32 που η τρύπα είναι πραγματικά μικρή  (λιγότερο φως, μεγαλύτερο βάθος πεδίου ). Για να το κάνουμε πιο εύκολο κοιτάξτε τα σχήματα και τι εικόνες παρακάτω. 

Δείτε παρακάτω πως επηρεάζεται μεσώ των διαφορετικών τιμών f μία φωτογραφία.

f/1,8

f/5,6

f/11

f/22

Πάμε να πούμε για το F λίγα παραπάνω. To f συχνά το ακούμε ως f-stop ή στα Ελληνικά σαν βήματα f.  Ένα ολόκληρο f-stop  σημαίνει στην ουσία οτι το φως διπλασιάζεται σε σχέση με την προηγούμενη τιμή f. Όπως θα δούμε σε παρακάτω πίνακα το f/1.4 απέχει ένα ολόκληρο stop απο το f/2. Στην ουσία δηλαδή αν απο το F/2 πάμε στο F/1.4 η τρυπούλα του διαφράγματος θα ανοίξει τόσο, ώστε να διπλασιάσει την ποσότητα του φωτός σε σχέση με πριν (αντιστρόφως ανάλογα είπαμε.). Μην τρομάζετε δεν χρειάζεται σε καμία περίπτωση τα νούμερα αυτά να τα θυμάστε απέξω. Σημασία έχει να πιάσετε την αρχή λειτουργίας και τίποτα άλλο. Στον πίνακα που παρουσιάζω εδώ βρίσκουμε τιμές πλήρους στοπ. Για να το πούμε άλλη μία φορά από τιμή σε τιμή έχουμε διπλασιασμό του φωτός που πρόκειται να περάσει μέσα από το διάφραγμά μας.

Στην πορεία οι σύγχρονες μηχανές, προκειμένου να έχουμε καλύτερο έλεγχο στην έκθεση χώρισαν τα ολόκληρα στοπ σε κλάσματα. Έτσι λοιπόν ανάλογα τον κατασκευαστή συναντάμε βήματα σε 1/3 του στοπ 1/2, 2/3 κτλ.

Όπως προανέφερα τις τιμές δεν χρειάζεται να τις απομνημονεύσουμε, αν και στην πορεία θα χαραχτούν άθελα μας στην μνήμη μας κάτι που χρησιμεύει μεν, δεν είναι απαραίτητο δε. 

Το όλο ζουμί που αφορά το διάφραγμα είναι 2 πραγματάκια.

1. το διάφραγμα ανάλογα την τιμή που έχει επιτρέπει περισσότερο ή λιγότερο φως να εισέλθει στην μηχανή μας, έτσι αποτελεί έναν απο του τρεις τρόπους που κανονίζουμε την έκθεση. Μικρότερος αριθμός f μεγαλύτερη οπή, μεγαλύτερος μικρότερη οπή.
2. το διάφραγμα αποτελεί έναν απο τους βασικούς τρόπους για να κανονίσουμε το βάθος πεδίου. (Το βάθος πεδίου θα αναλυθεί σε επόμενο άρθρο.)

Ταχύτητα κλείστρου-Shutter speed 

Όπως προαναφέραμε η άλλη βασική παράμετρος που επηρεάζει την έκθεση είναι το κλείστρο ή μάλλον καλύτερα η ταχύτητα κλείστρου. Σαν ταχύτητα κλείστρου ορίζουμε χοντρικά τον χρόνο που η πορτούλα μας (κλείστρο) θα μείνει ανοιχτή προκειμένου να περάσει φως. Μπορεί να το ακούσουμε και σαν χρόνο έκθεσης. Όπως και να έχει και τα δύο αναφέρονται στην ίδια λειτουργία όπου το φώς περνάει απο το διάφραγμα της μηχανής και εμείς του ανοίγουμε για κάποιο χρόνο την πορτούλα, ώστε να μπορέσει η φωτογραφία μας να αποτυπωθεί στον αισθητήρα. 

Η ταχύτητα κλείστρου μετριέται σε δευτερόλεπτα και κλάσματα του δευτερολέπτου. Όταν το κλείστρο ανοιγοκλείσει πολύ γρήγορα π.χ 1/1000 του δευτερολέπτου μιλάμε για γρήγορη ταχύτητα κλείστρου.  Όταν ανοιγοκλείσει αργά πχ 1/15 του δευτερολέπτου μιλάμε για αργή ταχύτητα κλείστρου. Οι τιμές που παίρνει συνήθως έχουν την διαφορά ενός stop, δηλαδή απο 1/15 του δευτερολέπτου πάμε στο 1/30. Με απλά μαθηματικά αντιλαμβανόμαστε την έννοια του στοπ εδώ πιο εύκολα, μιας και στο 1/15 το κλείστρο μένει τον διπλάσιο χρόνο ανοιχτό απο ότι στο 1/30. Οπότε αν τα βάλουμε κάτω και σκεφτούμε εύκολα καταλήγουμε στο συμπέρασμα οτι αφού ο χρόνος που μένει ανοιχτό το πορτάκι είναι ο διπλάσιος τότε θα περάσει και το διπλάσιο φως  (διπλάσιο φως = 1 stop.)

Ας δούμε πως επηρεάζει λοιπόν η ταχύτητα κλείστρου την φωτογραφία μας. Καταρχήν όπως είπαμε κανονίζει τον χρόνο που θα αφήσει να περάσει το φως. Δεν επηρεάζει όμως κάποια άλλη παράμετρο που έχει να κάνει με βάθος πεδίου κτλ. Μας δίνει όμως την δυνατότητα να παίξουμε με την κίνηση και ανάλογα με το επιθυμητό τελικό αποτέλεσμα να την παγώσουμε ή να δώσουμε το εφέ του θολώματος. Πάμε να το σπάσουμε παρακάτω σε 1,2,3κτλ για να μπορέσουμε να καταλάβουμε γιατί μιλάμε.
Προσοχή όσα γράφονται παρακάτω αφορούν την χρήση της μηχανής με το φλας απενεργοποιημένο!!!

Η ταχύτητα κλείστρου μετριέται σε δευτερόλεπτα και κλάσματα του δευτερολέπτου. Όσο πιο μεγάλος ο παρονομαστής του κλάσματος τόσο πιο γρήγορη η ταχύτητα κλείστρου. (1/2000 ποιο γρήγορο απο 1/60)

1. Γρήγορες ταχύτητες θεωρούμε ταχύτητες μεγαλύτερες του 1/500
2. Οι γρήγορες ταχύτητες μας επιτρέπουν να "παγώνουμε" την κίνηση στο κάδρο μας. Εμπειρικά ταχύτητες κλείστρου στο 1/500 του δευτερολέπτου μπορούν να παγώσουν το ανθρώπινο σώμα που τρέχει ή εκτελεί κινήσεις με ταχύτητα. 1/1000 μπορεί να παγώσει ένα πουλί στον αέρα ή ένα άλογο που τρέχει, 1/2000 ένα μαχητικό jet ή τους έλικες ενός ελικοπτέρου κτλ. Στο εμπόριο οι σύγχρονες μηχανής δίνουν πολύ μεγάλες ταχύτητες. είναι πολύ κοινό να δούμε ταχύτητες 1/2000 σε φτηνά μοντέλα, 1/4000 σε μεσαία και 1/8000 -12000 σε ποιο ακριβά. Επειδή το κλείστρο ανοίγει για ελάχιστο χρόνο, επιτρέποντας πολύ λίγο φως να χτυπήσει τον αισθητήρα, αυτού του τύπου η φωτογράφιση απαιτεί άπλετο φως μέρας και είναι σχεδόν απαγορευτική σε κλειστό μη φυσικά φωτιζόμενο χώρο, χωρίς την χρήση ειδικού βοηθητικού φωτισμού.
   

   

   Χρειάστηκε ταχύτητα 1/1000 για να παγώσω με σιγουριά την κίνηση του πτηνού

   
   

   
   

   
   

3. Οι αργές ταχύτητες έχουν την ιδιότητα να μας θολώνουν την κίνηση στο κάδρο. Τις δουλεύουμε κυρίως σε κλειστούς χώρους όπου το φως είναι λίγο και δεν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε φλας. Γενικά ταχύτητες ποιο αργές απο 1/60 χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή μιας και κινδυνεύουμε να μας μας κουνηθεί η φωτογραφία. Για να κατέβουμε με κάποια σχετική ασφάλεια κάτω απο 1/60 πρέπει ή η μηχανή να έχει κάποιο σταθεροποιητή ( stabilizer, antishake κτλ) που φέρουν τα ποιο σύγχρονα μοντέλα ή να κάνουμε χρήση τρίποδου. Σε κάθε περίπτωση οι ταχύτητες αυτές είναι απαγορευτικές αν έχουμε θέμα που κουνιέται στο κάδρο μιας και θα θολώσει (motion blur), εκτός και αν θέλουμε επίτηδες να θολώσουμε την φωτογραφία μας (βλέπε εικόνα 2 απο τον φωτογράφο Ephraim Muller). Προσωπικά με τεχνική που θα αναλύσουμε σε επόμενο άρθρο και με την βοήθεια του stabilizer της μηχανής μου μπορώ να τραβήξω σταθερό θέμα σε ταχύτητες 1/15 παίρνοντας φυσικά κάποιο ρίσκο.
   

   

                                                                                           εικόνα 1                                                                                             Με έκθεση 1'' παίρνουμε αυτό το ανεπιθύμητο θόλωμα. Το θέμα (άνθρωποι) έχουν κουνηθεί το ίδιο και το backround

   
   

   

                                                                                                  εικόνα 2                                                                                      εδώ το θόλωμα είναι επιθυμητό με ταχύτητα κλείστρου 1/20. Η κοπέλα είναι σταθερή στο κάδρο χωρίς να κινδυνεύει να κουνηθεί και ο φωτογράφος τραβά με σκοπό να θολώσει το τρένο το οποίο κινείται με ταχύτητα.

   
   

   
   

   
   

           

4. Η ταχύτητα κλείστρου συνήθως έρχεται σε βήματα που διπλασιάζουν το φως π.χ 1/500, 1/240, 1/120, 1/60, 1/30, 1/15/ 1/8 κτλ.
5. Πολλές μηχανές επιτρέπουν πολύ αργές ταχύτητες κλείστρου πχ 1'', 2'', 15'', 30''. Επίσης πολλές φέρουν την λειτουργία Bulb η οποία συνήθως συμβολίζεται με  B. Πρακτικά αυτό σημαίνει οτι πατώντας σταθερά το κουμπί της μηχανής μπορούμε να αφήσουμε το κλείστρο ανοιχτό για όσο χρόνο επιθυμούμε αφήνοντας την μηχανή να πάρει όσο φως θέλουμε. Αυτό έχει πολλές πρακτικές εφαρμογές που θα αναλύσουμε σε επόμενα άρθρα. Ενδεικτικά σας παραθέτω την εικόνα 3 όπου έχω αποτυπώσει τον ουρανό. Η μηχανή έχει σημαδέψει λίγο πάνω απο τον πολικό αστέρα ο οποίος είναι σταθερός και έχει αποτυπωθεί η κίνηση της γης ως προς τα ουράνια σώματα.  Ο χρόνος έκθεσης εδώ είναι 34 λεπτά ή αλλιώς 2034 δευτερόλεπτα. Φυσικά αυτές τις ταχύτητες μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε μόνο με την χρήση τρίποδου.
   

   

                                                                                     εικόνα 3                                                                                                     (ταχύτητα κλείστρου 34')

   
   

Όσα χρειάζεται να ξέρετε για το κλείστρο ειπώθηκαν παραπάνω. Σε επόμενα άρθρα θα αναλυθούν τεχνικές φωτογράφισης και θα παίξουμε πολύ με τις διάφορες ταχύτητες.

Το Iso

Χοντρικά πάντα μιλώντας το iso είναι η ευαισθησία της κάμερα μας και συγκεκριμένα  του ψηφιακού αισθητήρα στο υπάρχον φως. Σε όλες τις φωτογραφικές μηχανές ξεκινά απο μία βάση. Η βάση αυτή είναι η κατώτερη δυνατή ευαισθησία που μπορεί να έχει μία μηχανή στο φως. Στην κάμερα μου συγκεκριμένα ξεκινά από το iso 100 και καταλήγει στο iso  12800. Στο iso 100 η μηχανή δεν είναι πολύ ευαίσθητη στο φως ενώ στο iso 12800 είναι εξαιρετικά ευαίσθητη. Όπως και να έχει και πάλι μας βολεύει να το σπάσουμε σε 1,2,3 κτλ προκειμένου να γίνουμε κατανοητοί. 

1) Οι τιμές που μπορούμε να ορίσουμε σαν iso άσχετα αν ή βάση (χαμηλότερη τιμη) είναι 50 ή 200, αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο. Οπότε για την μηχανή μου που ξεκινάει απο iso 100 έχουμε 200, 400, 800, 1600, 3200, 6400, 12800.

2) αυξάνοντας απο τα 100 στα 200 διπλασιάζουμε στην ουσία την φωτοευαισθησία του αισθητήρα της μηχανής. Δηλαδή στην ουσία απο τιμή σε τιμή υπάρχει ένα stop διαφορά. Τι σημαίνει αυτό? Οτι αν από 100 πάμε στα 3200 τότε ο αισθητήρας μας θα είναι 32 φορές πιο ευαίσθητος στο φως. Δηλαδή αν χρειαζόμασταν ταχύτητα κλείστρου 1'' σε ιso 100 για να αποτυπώσουμε μία εικόνα τώρα θέλουμε

3)  Με την αύξηση της ευαισθησίας υπάρχει ένα τίμημα. Ο θόρυβος στην φωτογραφία. Γενικά κανόνας είναι οτι πάντα χρησιμοποιούμε το μικρότερο δυνατό iso! Όταν το φως είναι αρκετό δεν ανεβάζουμε ποτέ τις τιμές του. 

4) Κάθε μηχανή είναι τελείως διαφορετική και ο θόρυβος που παράγει το υψηλό iso διαφέρει. Πχ στην δική μου nikon d 3100 τιμές iso άνω του 1600 είναι απαγορευτικές, εκτός αν η φωτογραφία έχει καθαρά αναμνηστικό σκοπό. Σε ακριβά μοντέλα μπορεί να ακούσουμε για τιμές iso πολύ υψηλές χωρίς εμφανή θόρυβο. Παρακάτω σας παραθέτω παραδείγματα . Ίδια φωτογραφία, με σταθερό f/3,5. Παρατηρήστε οτι όσο αυξάνω το Iso για να πάρω την ίδια έκθεση αυξάνω και κατά ένα stop την ταχύτητα κλείστρου. Ταυτόχρονα όμως αυξάνεται και ο θόρυβος στην φωτογραφία. Απο το 1/6 ταχύτητας κλείστρου που χρειαζόμασταν για να συλλέξουμε το απαραίτητο φως για να βγει η φωτογραφία φτάσαμε στα 1/800 του δευτερολέπτου. Αν η μηχανή μου ήταν καλύτερη θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω το αρχείο κανονικά.



F/3.5 - Iso 100 - S 1/6






F/3.5 - Iso 200 - S 1/13






F/3.5 - Iso 400 - S 1/26






F/3.5 - Iso 800 - S 1/50






F/3.5 - Iso 1600 - S 1/100






F/3.5 - Iso 3200 - S 1/200






F/3.5 - Iso 6400 - S 1/400






F/3.5 - Iso 12800 - S 1/800

5) γενικά επιλέγουμε μεγαλύτερο iso, όταν θέλουμε υψηλότερη ταχύτητα κλείστρου και δεν μπορούμε να ανοίξουμε άλλο το διάφραγμα, γιατί είτε δεν ανοίγει άλλο, είτε δεν θέλουμε να χάσουμε το υπάρχον βάθος πεδίου.

6) Όπως θα πούμε σε επόμενα άρθρα ο θόρυβος που παράγεται απο την μηχανή όταν αυξάνουμε την ευαισθησία είναι μέχρι έναν βαθμό διαχειρίσιμος. Η διαχείριση ή καλύτερα μείωση αυτού μπορεί να γίνει, είτε στον υπολογιστή μέσω κάποιου προγράμματος διαχείρισής θορύβου, είτε μέσα απο την ίδια την μηχανή αν διαθέτει μηχανισμό noise reduction. 



αρχείο με αποθορυβοποίηση



κανονικό αρχείο


Επίλογος

Το άρθρο δεν θα μπορούσε να είναι κάτι άλλο απο ελλιπές. Είναι αδύνατον να αναλύσω παραπάνω κάποια πράγματα μιας και θα τα δούμε σε επόμενες αναρτήσεις. Όπως και να έχει είναι υπερ αρκετά για κάποιον να αρχίσει να σκαλίζει την φωτογραφική του μηχανή και να μπορεί πλέον να κατανοήσει πως λειτουργεί. Σας ανέφερα περιληπτικά τα τρία βασικότερα συστατικά που χρησιμοποιήσει μία μηχανή προκειμένου να συλλέξει φως και να δημιουργήσει μία εικόνα. Είναι μία πολύ καλή αρχή πιστέψτε με. Προσωπικά για να συλλέξω αυτές τις πληροφορίες με το 1/3 της ανάλυσης που γίνεται εδώ μου πήρε πάνω απο 3 μήνες όταν ξεκίνησα να ασχολούμαι.  Ο λόγος ήταν οτι δεν ήξερα τι να ψάξω και που. Όπως και να έχει το βαρετό κομμάτι της θεωρίας σύντομα θα περάσει και θα αρχίσουμε να δημιουργούμε.

 Πριν κλείσω θα ήθελα να ζητήσω συγνώμη για τυχόν ορθογραφικά ή συντακτικά λάθη. Ο χρόνος μου είναι περιορισμένος, δεν έχω κανέναν να με διαβάζει και να με διορθώνει, δεν είμαι συγγραφέας και γεννήθηκα και ανορθόγραφος . Επίσης δεν με έχω διαβάσει ακόμα με προσοχή ούτε ο ίδιος. Θα σας παρακαλούσα αν κάτι σας βγάζει μάτι να μου το πείτε να το διορθώσω. 

Σας ευχαριστώ για τον χρόνο που αφιερώσατε να με διαβάσετε.  

Υ.Γ Για το επόμενο άρθρο της σειράς με τίτλο "Φωτομέτρηση και Έκθεση" πατήστε εδώ.