Σάββατο 10 Οκτωβρίου 2015

"Οδηγίες και Κανόνες Για την Κριτική Φωτογραφίας"


Ένα Ευχαριστήριο Σημείωμα Πριν Ξεκινήσουμε

Αυτό είναι ίσως το σημαντικότερο άρθρο που έχει γραφτεί και θα  γραφτεί μέσα σε αυτό το blog. Σε όλες μου τις αναρτήσεις αποφεύγω να κουράζω με εισαγωγές άνευ ουσίας . Να μου επιτρέψετε έστω για μία φορά να σπάσω αυτόν τον κανόνα και να εκφραστώ ελεύθερα. Το παρακάτω κείμενο είναι προϊόν απόσταξης γνώσεων,  τόσο πρακτικών όσο και φιλοσοφικών, που κατάφερα μέσα σε αυτά τα λίγα χρόνια που ασχολούμαι με την φωτογραφία, να βάλω σε μια σχετική σειρά και να μοιραστώ μαζί σας.  Είναι γνώσεις που κάποιοι άνθρωποι μου προσέφεραν απλόχερα χωρίς καν να τους γνωρίζω. Εγώ ο ίδιος θεωρώ ότι σαν φωτογράφος είμαι ένα προϊόν δικό τους, που αν και  άγουρο και απαίδευτο ακόμα, έχει αφυπνιστεί και οδεύει προς την καλυτέρευση και την πρόοδο. Με λίγα λόγια σε αυτή την εισαγωγή θα ήθελα να ευχαριστήσω τους  Δασκάλους μου.  Το οξύμωρο είναι ότι  περισσότεροι δεν με ξέρουν καν ή δεν έχουν ανταλλάξει ούτε ένα προσωπικό μήνυμα μαζί μου. Αγνοούν την ύπαρξη μου και το πόσο με επηρέασαν αυτά τα 3 χρόνια που ασχολήθηκα με την φωτογραφία λίγο πιο ζεστά. Δεν γνωρίζουν καν ότι η γνώση που μοιράστηκαν μαζί μου επηρέασε την ζωή μου προς το καλύτερο και μου έδωσε κίνητρο στο να προσπαθώ και να γίνομαι καλύτερος. Και μέσα σε όλους αυτούς που θα ονομάσω πιο κάτω θα ήθελα να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στην άλλοτε μεγάλη κοινότητα που μας φιλοξένησε όλους - μαθητές και δασκάλους όλα αυτά τα χρόνια και φύλαξε  αυτή την γνώση και την ανταλλαγή απόψεων, βαθιά κρυμμένη μέσα της, έτσι ώστε αυτός που ψάχνει και ενδιαφέρεται, να μπορέσει να την ανακαλύψει και να την χρησιμοποιήσει ανάλογα. Φυσικά μιλάω για το www.dpgr.gr που αν και κοντεύει να σβήσει απο τον διαδικτυακό φωτογραφικό χάρτη, ακόμα στα σωθικά του περιέχει θησαυρό γνώσεων και απόψεων ανθρώπων που αφιέρωσαν το πνεύμα τους πάνω στην ουσία της φωτογραφίας και μοιράστηκαν μαζί μας τις ανησυχίες τους.  

Τα ονόματα άλλοτε είναι ψευδώνυμα και άλλοτε κανονικά ονόματα.

Έτσι λοιπόν,  κάποιους τους ευχαριστώ για την επιμονή τους να σχολιάζουν εποικοδομητικά σε φωτογραφίες μου, κάποιους  για τα τυχόν άρθρα που μοιράστηκαν μαζί με την κοινότητα καθώς και τις φιλοσοφικές τοποθετήσεις τους πάνω στην ανταλλαγή απόψεων με άλλα μέλη, κάποιους άλλους για τις φωτογραφίες που μοιράστηκαν μαζί μας και με επηρέασαν θετικά.
Nikiforos
Barba_Giannis 

Μέσα στους παραπάνω θα ήθελα να συμπεριλάβω τους δύο ανθρώπους, που έστω περιστασιακά με πλησίασαν σε ποιο προσωπικό επίπεδο και μου έδωσαν "ξύλο" και συμβουλές προκειμένου να με βοηθήσουν να προχωρήσω.  Ευχαριστώ λοιπόν τον Κώστα Καραϊσκο ή Quassar καθώς και τον Άκη Καραμάνο που εκτός από εξαιρετικοί φωτογράφοι είναι και πολύ καλοί δάσκαλοι παρόλο που πιθανών να μην το γνωρίζουν. Όλα όσα με συμβούλεψαν έπιασαν τόπο και πέρασαν από ειδικό φίλτρο.

Τέλος θέλω να ευχαριστήσω τον άνθρωπο, που το άρθρο του στάθηκε η αφορμή στο να ξεκολλήσει το μυαλό μου και να προσπαθήσω να εστιάσω πέρα απο την εικόνα, κατευθείαν στην καρδιά της φωτογραφίας. Αυτός είναι ο Μάνος Λυκάκης που προσωπικά δεν είχα την τύχη να τον γνωρίσω ποτέ αλλά κατάφερα να βρω και να διαβάσω αυτά που έγραψε κατά καιρούς μέσα στο dpgr. Μάλιστα το άρθρο που συνοδεύει αυτή την ατελείωτη εισαγωγή δεν είναι τίποτα άλλο παρά μία κόπια του άρθρου του Μάνου Λυκάκη πάνω στην κριτική φωτογραφίας που αναρτήθηκε κάπου το 2003. Εγώ απλά πρόσθεσα κάποιες σκέψεις δικές μου αλλά και κάποιες ανησυχίες. 

Προς αποφυγή παρεξηγήσεων θα προσθέσω ότι συνήθως τέτοια ευχαριστήρια μηνύματα αναρτώνται ή διαβάζονται  από ανθρώπους που έχουν επιτύχει τον στόχο τους και κοιτάζουν πίσω ρομαντικά. Εγώ έχω δρόμο μπροστά μου και απέχω από τον στόχο μου μίλια. Δεν το λέω από μετριοφροσύνη. Το γνωρίζω ότι έχω δρόμο. Και το ότι γνωρίζω αυτή την μεγάλη αλήθεια και το ότι έχω τα κότσια να το παραδεχτώ με κάνει περήφανο. Άλλωστε οι Δάσκαλοι μου σαν εφόδιο αυτό μου έδωσαν. Την επίγνωση της πραγματικότητας και την  δίψα να γίνω καλύτερος. Έχω αρχίσει να βλέπω και να καταλαβαίνω. Σας ευχαριστώ!

Οδηγίες και Κανόνες Για την Κριτική Φωτογραφίας (Εισαγωγή).


Ο οδηγός αυτός σαν αρχή μπορεί να μας βοηθήσει να συγκροτήσουμε την σκέψη μας. Στα άπειρα χέρια μπορεί ίσως -υπό συνθήκες- να θεωρηθεί ως ευαγγέλιο και να οδηγίσει κάποιον σε απόλυτες δογματικές απόψεις. Καλό είναι κάποιος ο οποίος δεν έχει ξαναμπεί στην διαδικασία της κριτικής να είναι πολύ προσεκτικός στην αρχή. Το ότι το διαβάσαμε και το απομνημονεύσαμε απέχει έτη φωτός από το σημείο που θα μπορούμε να πούμε ότι είμαστε ικανοί να το εφαρμόσουμε στην πράξη. Μάλιστα θα σας έλεγα ότι αν το διαβάσετε μία φορά αφήστε το. Θα μείνει στο υποσυνείδητό σας. Διαβάζοντας και βλέποντας φωτογραφίες ή και κριτική φωτογραφιών θα ωριμάσει φυσικά μέσα σας και κάποια στιγμή απο μόνο του θα έλθει στην επιφάνεια ως προϊόν ζυμώσεως. Εκεί είναι που θα αρχίσει να λειτουργεί και σωστά. 
Διαφορετικοί δρόμοι στην Φωτογραφία.
Τέλος, πριν μπούμε στο κυρίως άρθρο μία τελευταία προειδοποίηση. Προσωπικά διαβάζοντας πριν 2 χρόνια το πρωτότυπο άρθρο του Μάνου Λυκάκη έπαθα μία εμμονή. Με επηρέασε τόσο πολύ που μπορώ να πω ότι κατέστρεψε ολοκληρωτικά την χαλαρή μου σχέση που είχα με την φωτογραφία. Όσοι με ξέρουν γνωρίζουν ότι δεν είμαι ποτέ ευχαριστημένος με τη δουλειά μου ως φωτογράφος (πως θα μπορούσα άλλωστε;) και θεωρούν ότι απλά είμαι μετριόφρων. Ίσως τα παρακάτω γραφόμενα του Μάνου Λυκάκη σας εξηγήσουν τον λόγο. Τα παραθέτω όπως γράφτηκαν από τον ίδιο  στις 26 Μαρτίου του 2003 και δεν αλλάζω τίποτα μιας και δε θα μπορούσα να τα γράψω καλύτερα ούτε σε 1000 χρόνια. 

Υπάρχουν δυο τρόποι να προσεγγίσεις τη φωτογραφία.
Ο ένας είναι ο απλός, αυτός κατά τον οποίο τραβάς κανένα τοπίο , κανένα ηλιοβασίλεμα, κανένα γατάκι, παιδάκι, καραβάκι κλπ, και σύμφωνα με το αποτέλεσμα χαίρεσαι και καμαρώνεις.
Λίγη προσοχή στο κάδρο , στην εκφωτιση , στην εστίαση και να η ωραία φωτογραφία. Αυτός ο τρόπος προσέγγισης , δίνει κατά τη γνώμη μου και τη μεγαλύτερη χαρά και διασκέδαση από την τέχνη της φωτογραφίας.
Εδώ ακριβώς μπορούν να βοηθήσουν οι σχολές : ΧΑΝ , κλπ.
Θα σου μάθουν και διάφορες θεωρίες του τύπου «Να χωρίζεις το κάδρο σου σε τρίτα και να προσπαθείς να τηρείς διάφορους γεωμετρικούς κανόνες στη σύνθεση»
Και όντως θα σου φανούν χρήσιμα όλα τούτα , με τη διαφορά πως θα παραμένεις πάντα ένας απλός και ευτυχής ερασιτέχνης.

Υπάρχει και ο άλλος τρόπος. Ο ..... κακός και ανάποδος.
Ας υποθέσουμε πως θαυμάζεις τον Μπρεσόν και ονειρεύεσαι να του μοιάσεις κάποτε.
Αν λοιπόν ονειρεύεσαι κάτι τέτοιο (κακό δικό σου Smiley) , τότε , γεωμετρικούς κανόνες , γατάκια , μωράκια , καραβάκια .... θα πρέπει να τα ξεχάσεις οριστικά.
Σιγά μην τράβαγε ο Μπρεσον τηρώντας γεωμετρικούς κανόνες στο κάδρο του !
Την ψυχή , το μυαλό και το σώμα του γύμναζε καθημερινά , για να μπορέσει να βγάλει εκατό – το πολύ – καλές φωτογραφίες στη ζωή του.
Όταν ο μακαρίτης ο Winogrand άρχισε να τραβάει με εντελώς στραβό κάδρο , βγήκαν τότε διάφοροι και τον κατηγόρησαν ως απατεώνα , αφού ... δεν ήξερε να τραβάει φωτογραφίες ! Αργότερα , όχι μόνο τον αποδέχθηκαν , αλλά γέμισε ο τόπος με στραβά κάδρα.
Αν θέλεις να βγάζεις φωτογραφίες αλά Μπρεσόν λοιπόν , θα πρέπει :
Να αφιερωθείς ολόψυχα
Να μελετάς συνεχώς τις μονογραφίες των masters
Να μελετάς τέχνη και ιστορία της τέχνης γενικότερα.
Να μην τίθεται καν θέμα τεχνικής
Να φωτογραφίζεις καθημερινά
Να μην χαίρεσαι – σχεδόν – ποτέ από τις φωτογραφίες σου
Κλπ , κλπ , κλπ.

Όπως καταλαβαίνεις , μιλάω για κάτι που έχω πάθει ο ίδιος.
Από ευτυχισμένος και χαλαρός φωτογράφος , έγινα κάποτε ..... καλόγερος της φωτογραφίας. Όσο μελέταγα  , τόσο καταλάβαινα τις αδυναμίες μου.
Τώρα είναι καλό αυτό ? Να σου πω. Εξαρτάται από τον χαρακτήρα του καθένα.
Αν είσαι επίμονος και φίλεργος (εργατικός) και αν μέσα σου έχεις αυτό το κάτι που σε κάνει να μεταφέρεις τις εικόνες της ψυχής σου στο φωτογραφικό χαρτί , τότε αξίζει τον κόπο !
90% θα καταλάβεις πως δεν είσαι ένας Μπρεσον και θα έχεις καταστρέψει για πάντα τη χαλαρή σου σχέση με τη φωτογραφία.
10% ......... να γίνεις ένας από τους σπουδαίους φωτογράφους του αιώνα μας.

Αξίζει ?
Εσύ (εσείς) θα αποφασίσετε.
Αν μη τι άλλο , θα σου μείνει μια «γεύση» υψηλής τέχνης στις φωτογραφίες σου.
Εγώ , αφού κατάλαβα πως δεν θα γίνω ένας Μπρεσόν , μπορώ να φωτογραφίζω καραβάκια και αρχαία , δίνοντας τους μια μικρή γεύση από Μπρεσόν.
Τόσο μικρή ... που μόνο εγώ τη βλέπω πια.

Όπως και να χει , «ήταν ωραίο το ταξίδι» και συνεχίζει να είναι. 

Και ο κ. Μάνος με τα παραπάνω γραφόμενα του με κάλυψε. Κατάλαβα γιατί δεν χαίρομαι τίποτα από όσα δημιουργώ και γιατί πάντα ψάχνω για την επόμενη φωτογραφία προκειμένου να νιώσω ικανοποίηση, την οποία στο τέλος δεν παίρνω ποτέ. Και για όλα αυτά φταίει το παρακάτω άρθρο και το πως δούλεψε μέσα μου, ειδικά τον τελευταίο χρόνο. Δεν χρειάστηκε να γίνω καν καλόγηρος της φωτογραφίας για να νιώσω αυτό που περιγράφει ο κ. Λυκάκης. Μου έφτασε το ότι το άρθρο που ακολουθεί με τον τίτλο "Οδηγίες και Κανόνες Για την Κριτική Φωτογραφίας"  με κάποιο τρόπο αυτόεπαληθεύεται στο μυαλό μου ως ο μοναδικός σωστός τρόπος του να διαχωρίσεις μία φωτογραφία από μία εικόνα.  Με λίγα λόγια τον διαχωρισμό της τέχνης από την τεχνική, της απλής καταγραφής από την δημιουργία ιστορίας, του ιστορικού ντοκουμέντου σε μορφή εικόνας από μία Φωτογραφία τέχνης κτλ.


"Οδηγίες και Κανόνες Για την Κριτική Φωτογραφίας"

Πάμε να σπάσουμε την φωτογραφία στα 3 βασικά της μέρη.

1) Θέμα: Το θέμα είναι για εμένα ο συνήθης ύποπτος που θα κινήσει έναν φωτογράφο να σηκώσει την μηχανή του και να τραβήξει μία φωτογραφία. Π.χ περπατάτε στην Πανεπιστημίου και ξαφνικά πετάγεται μπροστά σας μία τίγρη. Κάθε λογικός άνθρωπος θα τρέξει να σωθεί. Ο φωτογράφος όμως θα δει το θέμα, θα σηκώσει τη μηχανή και θα πυροβολήσει. 
Άλλο παράδειγμα αρκετά πιο ακραίο είναι ότι ένας φωτογράφος τοπίου επισκέπτεται την Ελλάδα. Βλέπει την ακρόπολη και αποφασίζει να στήσει το τρίποδο του για να την τραβήξει. Η ακρόπολη λοιπόν είναι το θέμα εδώ.     

2) Φόρμα: Η φόρμα δεν είναι τίποτα άλλο από την τεχνοτροπία που θα επιλέξει ο φωτογράφος προκειμένου,  σε συνδυασμό με το θέμα, να βοηθήσει να φανεί το περιεχόμενο που θα αναλύσουμε πιο κάτω.  Φόρμα είναι αν ο φωτογράφος τραβήξει σε έγχρωμο, σε ασπρόμαυρο, αν ο φωτογράφος επέλεξε να χρησιμοποιήσει ευρυγώνιο φακό ή τηλεφακό, αν το φόντο είναι θόλο κτλ.  Με λίγα λόγια αφορά τον τρόπο που ο φωτογράφος επέλεξε να μας μεταδώσει το έργο του.

3) Περιεχόμενο: Πολύπλοκο το περιεχόμενο και είναι και το συστατικό που τις περισσότερες φορές λείπει και από μία φωτογραφία. Έχετε ακούσει σίγουρα την έκφραση "Μια φωτογραφία, ίσον χίλιες λέξεις". Ναι αλήθεια είναι. Αλλά ισχύει μόνο και εφόσον υπάρχει περιεχόμενο σε μία φωτογραφία. Το περιεχόμενο είναι η ουσία της φωτογραφίας, είναι αυτό που μπορεί να μας προβληματίσει και να μας "συγκινήσει", είναι αυτό που αβίαστα θα φέρει στο μυαλό μας μία ιστορία, μια μυρωδιά, μία γεύση, μια εικασία. Στην καθημερινότητα μου σπάνια πετυχαίνω φωτογραφίες που να έχουν περιεχόμενο και ακόμα πιο σπάνια καταφέρνω να τραβήξω εγώ ο ίδιος κάποια φωτογραφία που να γεννά μία ιστορία. Η έλλειψη περιεχομένου σε μία φωτογραφία οδηγεί σε απλή απεικόνιση. Δεν έχουμε φωτογραφία με την έννοια της τέχνης της φωτογραφίας αλλά απλά μία εικόνα. Για αυτό τον λόγο είναι σύνηθες απο τους φωτογράφους να προσπαθούν να μας τυφλώσουν μέσω της υπερβολικής φόρμας. Δηλαδή βλέπουμε φωτογραφίες εντυπωσιακές αλλά στο τέλος της ημέρας τις ξεχνάμε. Δεν μας προβλημάτισαν και δεν μας άγγιξαν πραγματικά. Μια φωτογραφία που σε αγγίζει δεν την ξεχνάς ποτέ. 

Πολύ ωραία όλα αυτά, αλλά τι κάνουμε τώρα. Τώρα θα πάρουμε μία φωτογραφία δική μου και θα την κρίνουμε. 



Ας βαθμολογήσουμε ως εξής: (όχι ότι μπορούμε και διαφορετικά)
βάζουμε στα επιμέρους στοιχεία της φωτογραφίας μας 3 βαθμούς μέγιστο. Δηλαδή αν η φωτογραφία ήταν άριστη θα βάζαμε τρία στο θέμα, τρία στη φόρμα και τρία στο περιεχόμενο. Σύνολο 9 δηλαδή. Και 1  μπαλαντέρ που δίνουμε σε περιπτώσεις που θεωρούμε εξαιρετικές.

Οκ λοιπόν ξεκινάμε;

Θέμα: το θέμα μας είναι μία κοπέλα. Δεν είναι κάτι συγκλονιστικό αλλά ούτε παγερά αδιάφορο. Μιας και είναι άνθρωπος και το ανθρώπινο στοιχείο δίνει  μια ιδιαίτερη δύναμη στις φωτογραφίες θα βάλουμε 2,5.

Φόρμα:  Ωραίο φως βρήκα, την γύρισα και σε ασπρόμαυρη να μην ενοχλεί το έντονο χρώμα της μπλούζας και τραβάει το βλέμμα. Μία ένσταση στο ότι από το αριστερό αυτί ξεπροβάλει ένας σκούρος όγκος. Αν είχα κάνει ένα βήμα αριστερά θα τον είχα αποφύγει. Καλή σαν φόρμα λοιπόν...ίσως λίγο παραπάνω εντυπωσιακή; Θα το δούμε. Να βάλουμε 2 εδώ μιας και εκεί έξω μπορεί κάποιος να βρει ακόμα πιο προσεγμένες φόρμες. 

Περιεχόμενο: Χμμ ναι, σε εμένα προκαλεί μια συναισθηματική φόρτιση... είναι η κοπέλα μου βλέπετε. Σε εσάς όμως; Τίποτα ε; Ξέρετε τι θα φταίει; Ότι κοιτάτε μία εικόνα και όχι μία φωτογραφία. Μία ακόμα εικόνα που αύριο δε θα θυμάστε καν. Και αν την θυμάστε θα είναι επειδή την είδατε εδώ μέσα, με συνοδεία ένα ολόκληρο κατεβατό απο εξηγήσεις κτλ. Μια εικόνα που θα βρείτε χιλιάδες σαν κι αυτή εκεί έξω και δεν έχει να πει τίποτα. Ένα ύπουλο χαμόγελο διακρίνω....χμμμ ίσως έκαψε τα φασολάκια ...μπα δεν βγαίνει ιστορία παιδιά. Οπότε τι να βάλουμε εδώ; 0,5 με το ζόρι επειδή είναι δική μου και δεν σηκώνω κουβέντα.

Τον μπαλαντέρ τον παίρνω; Όχι βέβαια ...ίσα ίσα που πήγα να σας ξεγελάσω με την υπερβολική μου φόρμα και να σας επηρεάσω. Οπότε :
2,5 και 2 και 0,5 = 5 στα δέκα.

Μάλιστα .. με τεράστια επιείκεια 5 στα δέκα, δηλαδή μία μέτρια ή μάλλον αν θέλω να είμαι δίκαιος, αδιάφορη φωτογραφία. 

Και αναρωτιέστε τώρα πως έγινε αυτό έ; Μια τόσο όμορφη για το μάτι φωτογραφία να παίρνει τόσο χαμηλή βαθμολογία. Καλώς ήρθατε στην κριτική φωτογραφίας φίλοι μου. Το ότι δεν είναι καλή φωτογραφία δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να είναι όμορφη εικόνα. Μην μπερδευόμαστε. Εδώ βλέπουμε τεχνική και όχι τέχνη. 

Και θέλετε να ακούσετε και το πιο αστείο; Δεν είμαι καν σίγουρος ότι είναι αδιάφορη. Ο λόγος είναι ότι ειδικά το κομμάτι του περιεχομένου είναι τελείως υποκειμενικό. Ίσως το χαμόγελο τελικά να είναι αρκετό. Να υπονοεί κάτι πολύ παραπάνω από μία πρόχειρη ερμηνεία. Αλλά εγώ μπορώ απλά να υποθέσω ότι κάποιος εκεί έξω μπορεί να το βλέπει έτσι. Δεν  μπορώ να την κρίνω μιας και είναι δική μου φωτογραφία. 

Δεν έχει σημασία τελικά. Σημασία έχει να μπορούμε να διαχωρίσουμε για αρχή στο μυαλό μας μία φωτογραφία από μία απεικόνιση και πιστέψτε με δεν είναι τόσο απλό. Πολλές φορές πέφτουμε στην παγίδα να κρίνουμε μία φωτογραφία με βάση τον εντυπωσιασμό που προκαλεί. Πχ έντονα χρώματα, περίτεχνα καδραρίσματα, σκοτάδια ή εντυπωσιακό φωτισμό, δύο εντυπωσιακά μάτια κτλ. Όλα παιχνίδια της φόρμας, που προκαλεί το μάτι και γεννά ένα πρόσκαιρο ενδιαφέρον, μέχρι ο θεατής να περάσει στην επόμενη φωτογραφία και να ξεχάσει. Μια πετυχημένη φωτογραφία είναι αυτή που φόρμα και περιεχόμενο ισορροπούν, λέει ο Λυκάκης ότι έλεγαν οι μεγάλοι δάσκαλοι. Πως το καταφέρνεις αυτό; Μην ρωτάτε εμένα. Ακόμα το παλεύω. Έχω ακόμα την τάση να υπερβάλω με την φόρμα μου και να μην μπορώ  να ισορροπήσω τα πράγματα και από ότι κατάλαβα θα την έχω πολύ καιρό.
Τώρα που διαβάσατε θα σκέφτεστε και θα προβληματιστήκατε σίγουρα. Ξεχάστε το. Σημασία έχει ο καθένας να κάνει αυτό που γεμίζει τον ίδιο. Αφήστε να ωριμάσει μέσα σας και ξαναγυρίστε όταν νομίζετε ότι είστε πιο έτοιμοι. Περιοριστείτε στα τεχνικά και στους κανόνες. Γνωρίστε τα καλά-σπάστε τα δημιουργικά έλεγε ο Barba_Giannis, έτσι ώστε να μπορέσετε κάποια στιγμή να αγγίξετε έστω νοητά λίγο απο Bresson. Εγώ ακόμα περιμένω...

Υ.Γ. Το πραγματικό άρθρο του Μάνου Λυκάκη θα το βρείτε εδώ.
 Σας παροτρύνω να το διαβάσετε μαζί με τους προβληματισμούς και τα σχόλια των μελών του φορουμ.
 
Υ.Γ2 Διαβάστε αυτό που γράφει ο Μάνος Λυκάκης πιο πάνω για τους δύο δρόμους. Με τον καιρό θα πάρετε αυτόν που σας ταιριάζει καλύτερα. Τα πράγματα δεν είναι τόσο τραγικά όσο τα παρουσιάζω. Το σύστημα βαθμολόγησης που παρουσίασα πιο πάνω είναι αυστηρό. Δείτε το χαλαρά. Δεν υπάρχει καμία παγκόσμια αλήθεια πάνω στην τέχνη, που κάποιος μπορεί απλά να μελετήσει και να ξέρει τα πάντα. Αν υπήρχε και μπορούσες απλά να την μάθεις μάλλον δεν θα μιλούσαμε για τέχνη τώρα.

Υ.Γ3 Να είσαστε ανοιχτοί στην κριτική στις φωτογραφίες σας. Μην παρεξηγείτε τον άλλον για όποια κακή κριτική σας δίνει. Αντίθετα να τον ευχαριστείτε, γιατί μόνο η κακή κριτική μας ανοίγει τα μάτια και μας βάζει στην διαδικασία να σκεφτούμε. Αντίθετα όταν μας χαϊδεύουν τα αυτιά δεν πάμε μπροστά. Δεν είναι λίγες οι φορές σε κριτική φωτογραφίας, που ο πνευματικός δημιουργός δικαιολογείται λέγοντας "Μα τι μου λες τώρα ότι είναι αδιάφορη η φωτογραφία μου; Εγώ έχω πάρει 1000 like και όλοι οι γνωστοί μου με χειροκρότησαν όταν την ανέβασα." Αποφύγετε να παίρνετε αμυντική στάση. Δεν χρειάζεται, άλλωστε θα μάθετε να φιλτράρετε σχόλια με τον καιρό και να κρατάτε μόνο τα χρήσιμα (χρήσιμα είπαμε, όχι αυτά που μας βολεύουν.)

Υ.Γ4 Σύντομα θα ανακοινώσω στην σελίδα μου, ένα γκρουπ, που όλοι εσείς που με παρακολουθείτε και με στηρίζετε θα έχετε την ευκαιρία να ανεβάσετε την φωτογραφία σας και να δεχτείτε κριτική από τα υπόλοιπα μέλη. Μην περιμένετε πολλά πράγματα. Απλά θα σας βάλει σε μία διαδικασία σκέψης πραγματικά πολύπλοκη και εποικοδομητική, ακόμα και αν η κριτική που γίνετε είναι από ανθρώπους που δεν έχουν καθόλου εμπειρία. Σημασία έχει να λέει ο καθένας τι πιστεύει αληθινά και τίμια. Αφού σκοτωθείτε και τσακωθείτε μεταξύ σας μετά απο ένα μήνα (είμαι σίγουρος), θα ανοίξω άλλο group για να μπείτε μέσα να ξανατσακωθείτε.

Υ.Γ5 Η φωτογραφία είναι πολύ παραπάνω απο ένα άρθρο. Απαιτεί διάβασμα, μελέτη φωτογραφιών, εξάσκηση και πολύ αγάπη. Μην νομίζετε οτι ξέρετε πλέον τα πάντα επειδή διαβάσατε 10 σειρές. Άλλοι έχουν διαβάσει χιλιάδες και ακόμα μελετούν και θα μελετούν μέχρι το τελευταίο τους κλικ.

Ευχαριστώ την Δήμητρα Μπασούκου που μου διόρθωσε τα ορθογραφικά λάθη. Αν της ξέφυγε τίποτα είναι επειδή έπινε μπύρες.






























Δευτέρα 5 Οκτωβρίου 2015

"Συμβουλές για Καλύτερες Φωτογραφίες 4: Ποτέ μην τραβάτε μόνο μία φωτογραφία"


"Συμβουλές για Καλύτερες Φωτογραφίες 4: Ποτέ μην τραβάτε μόνο μία φωτογραφία"

Αυτό είναι το τέταρτο άρθρο της σειράς "Συμβουλές για Καλύτερες Φωτογραφίες". 

Το πρώτο με τίτλο: Συμβουλές για Καλύτερες Φωτογραφίες 1: Keep it minimal (Η απλότητα στην φωτογραφία) 
μπορείτε να το διαβάσετε πατώντας  εδώ.

Το δεύτερο με τίτλο: "Συμβουλές για Καλύτερες Φωτογραφίες 2: Ο Κανόνας Των Τρίτων"
μπορείτε να το διαβάσετε πατώντας εδώ

Το τρίτο με τίτλο: "Συμβουλές για Καλύτερες Φωτογραφίες 3: Ο Ίσιος Ορίζοντας"
 μπορείτε να το διαβάσετε πατώντας εδώ
 


Ποτέ μην τραβάτε μόνο μία φωτογραφία

Κλασικό λάθος που κάνουν όλοι όσοι ξεκινούν,είναι ότι όταν βρίσκουν ένα θέμα προς φωτογράφιση, αρκούνται στο να το τραβήξουν μία, άντε το πολύ δύο φωτογραφίες και μετά να προχωρήσουν σε κάτι άλλο. Μέγα λάθος, κάτι το οποίο εγώ άργησα να συνειδητοποιήσω. Θεωρούσα ότι ένας φωτογράφος ξέρει ακριβώς τι θέλει από ένα θέμα και ότι έχει την σύνθεση έτοιμη στο μυαλό του. Νόμιζα με λίγα λόγια ότι οι καλοί - διάσημοι φωτογράφοι, βλέπουν κάτι και απλά σηκώνουν την μηχανή, τραβούν και ένα αριστούργημα γεννιέται. Η πραγματικότητα όμως είναι πολύ διαφορετική. Όλοι οι φωτογράφοι όταν τους δίνεται η δυνατότητα κάθονται και εξαντλούν όλες τις πιθανές γωνίες λήψης, όλες τις δυνατές συνθέσεις που πιθανών μπορούν να φτιάξουν, μέχρι να καταλήξουν στην καλύτερη.

Σας παραθέτω μία διάσημη φωτογραφία της Diane Arbus απο το μακρινό 1962.
"Grenade Kid" by Diane Arbus 1962
Η φωτογραφία αυτή έχει μία μυρωδιά από δρόμο και θα μπορούσε να είναι και αυθόρμητη. Στην πραγματικότητα η συγκεκριμένη φωτογραφία βγήκε με την συγκατάθεση του παιδιού και είναι η καλύτερη από μία σειρά φωτογραφιών που τράβηξε με το συγκεκριμένο θέμα. Παρακάτω σας παραθέτω το λεγόμενο contact sheet (ζητώ συγνώμη που δεν γνωρίζω πως ονομάζεται στα Ελληνικά).


Γίνεται σαφές ότι πριν καταλήξει η φωτογράφος τράβηξε πολλές παραλλαγές του ίδιου θέματος αλλάζοντας την σύνθεση, την έκφραση του παιδιού κτλ.

Πάμε να δούμε ένα άλλο παράδειγμα, αυτή τη φορά από τον Henri Cartier-Bresson.

“Children Playing in Ruins” by Henri Cartier-Bresson 1933 Seville

Αντίστοιχα και εδώ ο φωτογράφος τράβηξε αρκετές φωτογραφίες μέχρι να καταλήξει, παίζοντας τόσο με την θέση των παιδιών αλλά και με οριζόντιο και κάθετο κάδρο.


Γράφοντας σε μία μηχανή αναζήτησης την φράση "contact sheets" θα βρείτε πάμπολλα παραδείγματα και ανάμεσα τους κάποιες διάσημες φωτογραφίες-εικόνες που έμειναν στην ιστορία.
Οπότε αυτό που πρέπει να έχουμε όλοι στο μυαλό μας, είναι ότι όταν μας δίνεται η δυνατότητα να δουλέψουμε με το θέμα μας, πρέπει να επιμένουμε και να τραβάμε αρκετές παραλλαγές αυτού, μέχρι να καταλήξουμε στο αποτέλεσμα που εμείς θεωρούμε ιδανικό. Ακόμα και σίγουροι να είμαστε ότι ξέρουμε τι θέλουμε, δύο - τρία κλικς παραπάνω βοηθάνε, προκειμένου να είμαστε 100% καλυμμένοι στο ότι κάτι δεν θα είναι κουνημένο ή ανεστίαστο κτλ. Πραγματικά το να βάλεις στον υπολογιστή μία φωτογραφία που θεωρείς ότι είναι καλή, μόνο και μόνο για να ανακαλύψεις ότι είναι κουνημένη - τα μάτια του "θέματος" είναι κλειστά κτλ, είναι απαίσια αίσθηση.

Δευτέρα 7 Σεπτεμβρίου 2015

"Συμβουλές για Καλύτερες Φωτογραφίες 3: Ο Ίσιος Ορίζοντας"

Αυτό είναι το τρίτο άρθρο της σειράς "Συμβουλές για Καλύτερες Φωτογραφίες". 

Το πρώτο με τίτλο: Συμβουλές για Καλύτερες Φωτογραφίες 1: Keep it minimal (Η απλότητα στην φωτογραφία) 
μπορείτε να το διαβάσετε πατώντας  εδώ.

Το δεύτερο με τίτλο: "Συμβουλές για Καλύτερες Φωτογραφίες 2: Ο Κανόνας Των Τρίτων"
μπορείτε να το διαβάσετε πατώντας εδώ

Ο Ίσιος Ορίζοντας

Βλέποντας τις καλοκαιρινές σας φωτογραφίες σκέφτηκα ότι είναι αρκετά επίκαιρο σαν μίνι άρθρο μιας και την εποχή αυτή "όλοι" έχουν την ευκαιρία να τραβήξουν κάποιες φωτογραφίες και να τις μοιραστούν με φίλους και γνωστούς.
Κλασικό πρόβλημα με τις φωτογραφίες νέων φωτογράφων είναι το στράβωμα του ορίζοντα ή έστω του νοητού ίσιου του κάδρου μας.  Στην αρχή μπορεί να φαίνεται ασήμαντο αλλά πιστέψτε με ότι ένα έστω λίγο στραβό κάδρο σε κάποιον πιο έμπειρο βγάζει μάτι. Μερικά παραδείγματα παρακάτω από φωτογραφίες δικές μου.





Τα ίδια αρχεία με διόρθωση 










Για να τοπία δεν θα πω πολλά μιας και τις περισσότερες φορές ο ορίζοντας είναι εμφανής, όποτε το να πάρουμε τα ίσια είναι εύκολο. Θα πω όμως για την πρώτη φωτογραφία, το πορτρέτο. Εδώ δεν έχουμε ορίζοντα, οπότε ο φωτογράφος επέλεξε να πάρει να ίσιο στο περίπου, την κάσα της πόρτας από πίσω. Συνήθως  υπάρχει κάτι να πάρουμε σαν οδηγό για νοητό ίσιο. Το ίσιωμα του ορίζοντα είναι εύκολη υπόθεση. Μπορούμε να ενεργοποιήσουμε το πλέγμα που υπάρχει στις περισσότερες σύγχρονες φωτογραφικές μηχανές και κινητά τηλέφωνα όπως φαίνεται παρακάτω και να ισιώσουμε απο την αρχή. Σε αγγλικό μενού το βρίσκουμε συνήθως με την ονομασία Grid προκειμένου να το ενεργοποιήσουμε.
 


Εναλλακτικά σε περίπτωση που δεν έχουμε πλέγμα διαθέσιμο, υπολογίζουμε στο περίπου το ίσιο, τραβάμε και έπειτα χρησιμοποιούμε κάποιο πρόγραμμα επεξεργασίας. Γενικά όλα τα φωτογραφικά προγράμματα και applications σε κινητά τηλέφωνα έχουν λειτουργία που μας επιτρέπει το ίσιωμα της εικόνας.

Το ίσιωμα μπορεί να είναι πρόβλημα σε ορισμένες περίπτωσεις που δεν υπάρχει κάποιος ¨οδηγός¨ ή σε περίπτωση των ευρυγώνιων (Για τους φακούς και τα είδη τους θα μιλήσουμε κάποια στιγμή στο μέλλον) φακών που έχουν την τάση να παραμορφώνουν τις ίσιες γραμμές στο κάδρο. Εκεί εμπιστευόμαστε στο ένστικτό μας και ισορροπούμε την εικόνα βάση αυτού που μας αρέσει.

Ο ίσιος ορίζοντας είναι και αυτός ένας μίνι κανόνας. Όπως όλοι οι κανόνες στην φωτογραφία δεν είναι υποχρεωτικός και σπάει ανάλογα με τα θέλω του φωτογράφου. Γενικά όμως στο 99% των περιπτώσεων φέρνει ισσοροπία στο κάδρο και κάνει την φωτογραφία πιο εύπεπτη και λειτουργική στο μάτι. Είπαμε ας μάθουμε πρώτα τους κανόνες και μετά ας πειραματιστούμε προσπαθώντας να τους σπάσουμε δημιουργικά. 




Τετάρτη 22 Ιουλίου 2015

"Συμβουλές για Καλύτερες Φωτογραφίες 2: Ο Κανόνας Των Τρίτων"


Αυτό είναι το δεύτερο άρθρο της σειράς "Συμβουλές για Καλύτερες Φωτογραφίες". 
Το πρώτο με τίτλο: Συμβουλές για Καλύτερες Φωτογραφίες 1: Keep it minimal (Η απλότητα στην φωτογραφία) 
μπορείτε να το διαβάσετε πατώντας  εδώ.


Ο Κανόνας Των Τρίτων

Γενικά, σαν νέοι φωτογράφοι έχουμε την τάση να τοποθετούμε το θέμα μας πάντα στο κέντρο του κάδρου. Αυτό δεν είναι αναγκαία κακό, αλλά στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι "λάθος" μιας και η φωτογραφία μας πιθανών σαν σύνθεση θα έδειχνε καλύτερη αν απλά χρησιμοποιούσαμε τον κανόνα των τρίτων.
Ο κανόνας των τρίτων δεν είναι τίποτα άλλο απο μία απλοποιημένη μορφή της περίφημης Χρυσής Τομής. Μέσα στους αιώνες παρατηρήσαμε ότι υπάρχουν κάποια κέντρα-σημεία στην σύνθεση μιας εικόνας που έχουν την τάση να προσελκύουν το βλέμμα του θεατή. Επίσης κάποια ανθρώπινα κατασκευάσματα, φυσικά σχέδια που παρουσιάζουν συγκεκριμένες αναλογίες, μας προκαλούν ευχαρίστηση από την πρώτη ματιά. Ο Πυθαγόρας το είχε ονομάσει παγκόσμια ομορφιά για να έλθει μετά απο αιώνες ο Fibonacci να το εκφράσει μαθηματικά με την περίφημη ακολουθία του και ο  Da Vinci να το υπεραναλύσει και να το ονομάσει Χρυσή Τομή

Πάμε λοιπόν να δούμε. Αρχικά χωρίζουμε το κάδρο μας οριζοντίως και καθέτως σε 3 μέρη και παίρνουμε 4 σημεία τομής. 
Με πράσινο τα σημεία τομής.
Οτιδήποτε τοποθετήσουμε σε αυτά τα σημεία αναδεικνύεται και τονίζεται πολύ πιο έντονα. Αν συνδυάσουμε τώρα το ότι μια εικόνα "διαβάζεται" από δεξιά προς τα αριστερά, τότε καταλήγουμε ότι ιδανικά (δεν είναι κανόνας απλά βοηθάει λίγο) το θέμα μας πρέπει να τοποθετείται προς το κέντρο και αριστερά κοντά στα σημεία τομής. Έτσι, κάποιος που διαβάζει την φωτογραφία αμέσως πέφτει το μάτι του στο θέμα της και δεν χάνει ενδιαφέρον. 
Πάμε να δούμε μερικά παραδείγματα σε φωτογραφίες δικές μου.
Το μάτι σχεδόν συμπίπτει με το σημείο τομής

Οι δύο χαρακτήρες τοποθετημένοι στα τρίτα
Το κεντρικό μου θέμα ακριβώς πάνω στα τρίτα
Αντίστοιχα με την παραπάνω φωτογραφία.
 


Στο Google πληκτρολογώντας rule of thirds και πηγαίνοντας στις εικόνες θα δείτε δεκάδες παραδείγματα. 

Μπορείτε να μπείτε επίσης στο δικό μου Flickr και να παρατηρήσετε οτι 7 στις 10 φωτογραφίες είναι τραβηγμένες βάσει του κανόνα. 
Μπορεί να αναρωτιέστε γιατί εφόσον κάποιος κάνει τέχνη ακολουθεί κανόνες κτλ. Η αλήθεια είναι ότι οι κανόνες αυτοί δεν είναι υποχρεωτικοί, όμως αδιαμφισβήτητα συμβάλλουν σε ένα αρμονικό αποτέλεσμα και χρησιμοποιούνται από την αρχαιότητα . Η συμβουλή μου είναι πως πρέπει να  μείνετε πιστοί σε αυτούς τουλάχιστον στην αρχή. Παιδέψτε το κεφάλι σας να τους τηρήσετε. Αν τους καταλάβετε και προχωρήσετε μπορείτε να τους σπάσετε. Όταν τους σπάσετε, τότε μάλλον το αποτέλεσμα θα είναι συνειδητό και δημιουργικό. Όμως για να φτάσετε στο σημείο να σπάτε δημιουργικά τους κανόνες και τα στερεότυπα, θα πρέπει πρώτα να τριφτείτε μαζί τους. 

Σε κάποιο από τα επόμενα άρθρα - καθαρά εγκυκλοπαιδικά- θα αναφερθούμε στην περίφημη Χρυσή Τομή και το πως προκύπτει η απλούστευση της στην μορφή του κανόνα των τρίτων. 

Σας ευχαριστώ για την υποστήριξη,
Αρβανίτης Κωνσταντίνος